Mehmet KAYA
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), tartışmalar neden olan, TÜFE hesabı için derlediği fiyatları açıklamayı durdurmasına yönelik açıklama yaptı.
TÜİK’ten yapılan yazılı açıklamada, geçmişte açıkladıkları meblağların, ilgili ay içinde birkaç kere derlenen mal ve hizmet fiyatlarının çeşitli kriterlere nazaran ağırlıklandırılarak ortalamasının alınarak hesaplandığını belirtti. Kamuoyunda, o ayda oluşan son fiyatların göz önüne alınarak, TÜİK fiyatlarıyla kıyaslandığını ve böylelikle fiyatlara ait tenkitlerin doğduğu ileri sürülen açıklamada bu nedenle, kimi Avrupa ülkelerinde de kullanılan tutar-bedel açıklaması yerine endeks açıklama metoduna geçileceği duyuruldu.
TÜİK açıklamasında, açıklanacak endeksin tek tek mallar olmayacağı, 144 kalemden oluşan milletlerarası standart “Amaca Nazaran Ferdî Tüketim Sınıflaması (COICOP 5-Classification of Individual Consumption according to Purpose)” sınıflamasının kullanılacağı belirtildi.
TÜİK açıklamasında, akaryakıt fiyatları örnek verilerek, çok çeşitli vilayetlerde, ortalama tüketimle fiyatın hesaplandığını, bireylerin ise kendi alışverişlerini karşılaştırdığı belirtildi.
TÜİK, bu nedenle tek tek mal kümelerinin fiyatlarını bedel bazında açıklamak yerine endeks açıklayacaklarını belirtti. Endeks, elde edilen dataların baz yılı 100 kabul edilerek artış oranında endeksin ilerletilmesi manasına geliyor. TÜFE içinde hali hazırda çok sayıda alt alt kümede endeks açıklanıyordu. Endeksler, değişim, çeşitli devirlere nazaran hesaplanabildiği üzere, ham bilgi olan fiyatlar da işlenebilir bilgilere dönüşmüş oluyor. Ayrıyeten endek haline getirmekle, fiyatlar vb. ham sayılar, yüklendirme, ortalama alma vb. süreçlerle daha karşılaştırılabilir hale geliyor.