Merve YİĞİTCAN
Uluslararası Toplu Taşımacılar Birliği (UITP) tarafından düzenlenen, sivil toplum örgütleri, akademisyenler ve milletlerarası platformlardan 300’ü aşkın temsilcinin iştiraki ile “Avrasya Bölgesi’nde Pandemi Sonrası Mali, İş ve İşletme Sürekliliği” temalı UITP Konferansı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) iştiraklerinden Metro İstanbul’un mesken sahipliğinde İstanbul’da gerçekleşti. 300’ü aşkın iştirakçi ile gerçekleşen konferansta Metro İstanbul Genel Müdürü Özgür Soy, ‘Pandemi sonrası devirde toplu taşımacılık’ başlıklı oturumda bölüme ait değerlendirmelerde bulundu.
Salgının birinci aylarında yolcu sayılarının 200 binlere kadar düştüğünü, lakin son aylarda tekrar salgın öncesi günlük ortalama olan 2 buçuk milyonu gördüklerini aktaran Soy, buna rağmen gelir kayıplarının yanında tüm maliyet kalemlerinde meydana gelen büyük artışların şirketi zorladığını ve zorlamaya devam ettiğini vurguladı. 2022 Nisan ayında yüzde 40’lık fiyat artışı ile birlikte tam bilet fiyatının 7,67 liraya ulaştığını hatırlatan Soy, “Buna karşın gelir düzeyimiz maliyetlerimizi karşılayacak seviyeye erişmedi. Biz bir kamu iştirakiyiz, halka hizmet etmek için varız. Her şartta kesintisiz hizmet vermek birinci önceliğimiz. Gayemiz bir özel bölüm şirketi üzere kar elde etmek değil, lakin işletme sürdürülebilirliği için gelirlerimizin masraflarımızı karşılaması gerekiyor” diye konuştu.
Aylık faturamız 109 milyon TL’ye çıkacak
Özellikle son periyotta artan güç maliyetlerinin dalda yarattığı olumsuz tesirin altını çizen Soy, şöyle devam etti: “Son 5 yıla baktığımızda elektrik fiyatı 7,22 kat, dolar ÜFE 4,86 kat artarken bizim bilet fiyatlarımız 2,95 kat arttı. Türkiye’de ulaşım dalında faaliyet gösteren herkes çok âlâ biliyor ki harcamalarımızın kıymetli bir kısmı dolar bazında bu nedenle dolar hesabı yapmak zorundayız. Yıllar ortasındaki bariz farkı anlatmak için şu karşılaştırmayı söylemem kâfi; 2010 yılında tam bilet fiyatı 1,15 dolar iken bugün 0,44 dolar düzeylerine kadar gerilemiş durumda. Mayıs 2021 ve Mayıs 2022 tarihleri ortasında ise güç maliyeti yüzde 178 artarak 2,78 katına çıktı. Bu yıl Mayıs ayında 86 milyon lirayı aşan faturamızın piyasa takas fiyatının çok yüksek olması nedeniyle Haziran ayında 109 milyon lira düzeyine çıkacağını öngörüyoruz.” Milletlerarası metro işletmeleri kıyaslama tertibi Comet datalarına nazaran, dünya metrolarında güç maliyetinin, işletme maliyetinin yüzde 10’unu oluşturduğunu aktaran Soy, Metro İstanbul’da ise güç maliyetinin 2021 datalarına nazaran işletme maliyetinin yüzde 23’ünü oluşturduğuna dikkat çekti.
Usulsüz kart kullanımının İstanbul’a maliyeti 236,5 milyon TL
Metro İstanbul’un masraflarını denetim altında tutabilmek için yöntemsiz kart kullanımının önüne geçmeyi hedeflediklerini de söyleyen Soy, bu gayeyle kontrol idaresini değiştirerek sıklaştırdıklarını kaydetti. Yalnızca Metro İstanbul olarak Mart ayının başından bu yana 36 bin 415 adet kartın adapsız kullanıldığını tespit ettikleri bilgisini veren Soy, “Usulsüz kullanılan her bir kartın kamuya yıllık ziyanı ortalama 6 bin 500 lirayı bulunmaktadır. Bu kontroller ile tespit ettiğimiz kartların İstanbul’a toplam ziyanı 236 milyon 559 bin liradır. Kaybolan bu para İstanbulluların parasıdır ve biz vatandaşlarımızın parasının takipçisi olmak için kontrollerimize devam edeceğiz” sözlerini kullandı.
12 milyon liralık fazla ödemeyi iade aldık
Pandemi süreciyle birlikte güç maliyetleri, döviz kuru dalgalanmaları üzere denetim dışı maliyeti etkileyen faktörlerin her geçen gün arttığına işaret eden Soy, bu olumsuz faktörlere karşın Metro İstanbul olarak hizmeti sekteye uğratmadıklarını lisana getirdi. “Biz İstanbulluların parasını harcıyoruz, bu nedenle harcamalarımızda son derece dikkatli davranıyoruz” diyen Soy, gerçekleştirdikleri birtakım finansal iyileştirmeleri şöyle anlattı: “En büyük harcama kalemimiz olan elektrik konusunda geriye dönük 7 yıllık faturaları incelediğimizde 12 milyon liralık fazla ödeme tespit ettik ve bunu güç sağlayıcı firmadan tahsil ederek tekrar İstanbulluya kazandırdık. Bu deneyim ile faturalar konusunda çok daha titiz davranıyoruz. Öncelikle müdahale edebileceğimiz alanlarda iyileştirmeler gerçekleştirmeye odaklandık. Bu emelle verimliliği optimize etmek için tasarruf sistemleri geliştirdik.