Leyla İLHAN Yener KARADENİZ Merve YİĞİTCAN
Sağlıktan perakendeye kadar birçok kesimde istihdam edilenler ömür maliyetinin Arnavutköy escort bayan daha düşük olduğu Anadolu ya yöneldi Eylül ayında daha da artması beklenen çalışan göçünün önümüzdeki periyotta eleman bulma sorununa yol açması bekleniyor Bölüm temsilcileri kelam konusu göçü durdurmak için çalışanlara Escort Avcılar yönelik kira ve lojman üzere dayanakların bir an evvel devreye alınması gerektiği vurguladı
Türkiye de son aylarda süratle artarak haziran ayında yüzde 78 62 ile son 24 yılın rekorunu kıran Bağcılar escort enflasyon büyük kentler ve turizm bölgelerinde yüksek talebe bağlı olarak çok daha sert hissediliyor Bu da kelam konusu bölgelerde hayatın daha pahalılaşması manasına geliyor Fiyat artışlarının en sert hissedildiği alanlardan biri de konut kiraları En son temmuz ayında gerçekleşen minimum fiyat artırımına karşın fahiş oranlarda artan kiralar İstanbul üzere büyükşehirler ve Antalya üzere kıyı bölgelerde ömrü daha da zorlaştırıyor Kelam konusu gelişmelerin Türkiye genelinde en yüksek kira bedeline sahip olan Muğla Antalya ve İstanbul üzere kentlerden doğu vilayetlerine kira kaynaklı göçe yol açtığı belirtiliyor
İstanbul da ortalama kira 8 bin TL yi geçti
Gayrimenkul bölümüne yönelik tahlil hizmeti sunan endeksa com un bilgilerine nazaran haziran ayı itibariyle ortalama kiralar son bir yılda Muğla da yüzde 73 artarak 14 bin 937 TL ye Antalya da yüzde 310 artarak 10 bin 397 TL ye ve İstanbul da yüzde 168 artarak 8 bin 107 TL ye çıktı Yüksek kira artışları bir periyot en cazip bölgeler ortasında gösterilen bu büyükşehirlerin memur ve düşük gelirler için adeta mahrumiyet bölgesine dönüşmesine yol açtı Bu durum bilakis göçü hızlandırırken birebir vakitte çalışmak için büyükşehirlere gelmek isteyenleri de durdurdu
Lojman için harekete geçenler var
Artan göç perakende dalından dokuma kesimine kadar emek ağır birçok bölümde personel bulma meselelerinin artmasına yol açtı Bu bölgelerde faaliyet gösteren birçok şirket ise bu olumsuz durum için harekete geçti Sıhhat kesiminde faaliyet gösteren kimi oyuncuların lojman üretimi için kolları sıvadığı öğrenilirken emsal takviyelerin artması gerektiği lisana getirildi Birçok dal temsilcisi göçün yaşandığı bu kentlere tekrar cazibe kazandırmak için lojman imali kira takviyesi kooperatif modeliyle kiralık mesken üretimi yahut öğrenci yurdu üzere yetişkinlerin kalabileceği yurtların yapılması gerektiğini söz etti
Bekar çalışanlar daha fazla istihdam edilebilir
İstanbul Gayrimenkul Değerleme Kurucu ve Yönetici Ortaklarından Ahmet Büyükduman kamu çalışanları için yüksek kiraların bulunduğu bölgelerin artık mahrumiyet bölgeleri haline geleceğini bu nedenle bu bölgelerde kamuda daha fazla bekar çalışanın istihdam edileceğini savundu Onların da iki üç kişi bir ortaya gelerek mesken tutma yoluna gideceğini anlatan Büyükduman ya da yetişkin yurdu üzere yurt yahut otellerde kalma yoluna gideceğini ileri sürdü Sürecin devam etmesi halinde kamunun okullara öğretmen bulmasının zorlaşacağını kaydeden Büyükduman ABD de belediyeler öğretmen çekmek için lojmanlar yapıyor Kiraların 2 bin ila 3 bin dolar olduğu yerlerde yeterli öğretmenleri çekmek için 500 dolarlık kira yardımı veriyorlar dedi Büyükduman evvelden mahrum bölgelerde kamunun çalışanları için lojman yaparken günümüzde ise Muğla Antalya üzere kiraların çok yüksek olduğu bölgelerde Merkez Bankası nın fiyat endeksi baz alınarak bölgesel bazlı kira takviyesinin verilebileceğini ya da lojman imalinin gündeme alınması gerektiğini söyledi Öte yandan Ahmet Büyükduman Bodrum Marmaris ve Muğla üzere bölgelerin tıpkı vakitte birer emeklilik alanları olduğunu belirterek şunları söyledi Bu şahısların kıyıdaki mevcut konutlarını kiraya verip memleketlerine gitme ihtimali olabilir Hasebiyle evvelden büyükşehirlerden kıyılara emekli göçü vardı artık ise kıyılardan iç bölgelere emekli göçü olabilir
Atatürk havalimanı barınma için kullanılabilir
İstanbul Emlak Komitecileri Odası Lideri Nizamettin Aşa da çok derecede artan kiralardan ötürü İstanbul üzere bölgelerin başta memurlar olmak üzere bir sürgün bölgesine dönüştüğünü kaydetti Memur en fazla 10 bin lira maaş alıyor lakin İstanbul da 7 bin ila 8 bin TL den aşağı kiralık mesken yok Lojmanların satılması da olumsuz etkiledi O yüzden kimse İstanbul a gelmek istemiyor İstanbul da olan da gitmek için elinden geleni yapıyor dedi Bu nedenle insanların ya bulundukları konutu ya da ili değiştireceklerini kaydeden Aşa kesinlikle arzın yükseltilmesi gerektiğine dikkat çekti Kamuya ilişkin meskenlerin bu alanda değerlendirilebileceğini aktaran Aşa Örneğin Atatürk Havalimanı bu gayeyle kullanılabilir Zira eylülde öğrenciler de gelecek Bu biçimde yetişkinlerin kalacağı yurtlar artırılabilir dedi
Taşınma hareketliliği başladı
Mars Investment Genel Müdürü Hakan Bucak da Fiyat artışlarının bu türlü devam etmesi insanların iş bularak daha uygun fiyatlı iç bölgelere göç etmesine neden olacak dedi Satın alma gücündeki düşüş nedeniyle kamu ve özel kesim çalışanlarının başka kentlere taşınmasıyla ilgili bir hareketlilik başladığını aktaran Bucak şu bilgileri paylaştı Bir de üniversite mezunu olup İstanbul dan iş teklifi alan gençler de kiralar nedeniyle şu anda anne ve babalarının konutundan çıkamıyor Yabancıya ikametgah sınırlaması gelmesiyle bu meskenler tekrar kiralık olarak piyasaya sürülmek zorunda kalacak Bu dairelerin piyasaya sürülmesiyle fiyatlarda bir düşüş olabilir
Bu kentler çalışanlar için cazibe olmaktan çıkıyor
Artan kiralardan ötürü evvelce İstanbul a yahut yazlık bölgelere gitmek isteyenlerin artık buraları tercih etmediğini söyleyen Realtyplus Franchising Kurucu Ortağı Özhan Carda kooperatiflerin tekrar canlandırılması gerektiğini söyledi Carda Bu kooperatifler kamunun hazine topraklarını yalnızca düşük fiyata kiraya verilecek biçimde konut üretecek Burada artırım oranlarını devletin denetim ettiği bir model yapılabilir diye konuştu
MEMURLAR
KESK Eş Lideri Barınamama sorunu eylülde daha da artacak
Yüksek kiraların başrol oynadığı satın alma gücündeki erozyon nedeniyle büyük kentlerden ve kıyı beldelerinden tayinlerini isteyen kamu çalışanı ve tabip sayısındaki artış meslek örgütlerinin de gündeminde Kamu İşçileri Sendikaları Konfederasyonu KESK Eş Genel Lideri Mehmet Bozgeyik gerçek manada kamu çalışanlarının fiyatlarındaki bedel kaybının büyük kentlerde yaşamayı daha da zorlaştırdığını bilhassa İstanbul Ankara İzmir ve beğenilen kıyı kentlerinde çalışan bir memurun maaşının yüzde 70 ini kiraya vermek zorunda olduğunu kaydetti Kiralara getirilen azami yüzde 25 artış zorunluluğuna karşın mesken sahipleri ile kiracılar ortasında yaşanan problemlerin arttığına değinen Bozgeyik bilhassa üniversite öğrencilerinin metropollere dönüş yapacağı eylül ayından itibaren çok büyük bir barınamama sorunu ile karşı karşıya kalınacağına dikkat çekti KESK olarak toplu görüşmeler sırasında kamu işçilerine kira takviyesi verilmesi noktasında talepleri olduğunu lakin yerine getirilmediğini hatırlatan Bozgeyik temmuz ayında yapılan fiyat artışının yaşanan krizi gideremeyeceğini ileri sürerek Elimizde tam olarak bir sayısal data şimdi yok Lakin kendi üyelerimizle yaptığımız toplantılarda görüyoruz ki büyük kentlerden daha çok Anadolu ya memurların kendi kentlerine tayin isteme yönelimi artıyor diye konuştu
Türkiye Kamu Sen Lideri Lojman sağlamak lazım
Türkiye Kamu Sen Genel Lideri Önder Kahveci de büyükşehirlerden Anadolu ya tayin isteme eğiliminin çok yeni olmadığını söylerken Bodrum Marmaris üzere yerleşim yerlerinde yaz dönemi nüfus çok arttığı için o bölgelere görevlendirmeler oluyor Fakat orada kiralar yüksek olduğu için gitmek istemiyorlar Bunu biliyoruz Bodrum da kamu çalışanları sıhhat çalışanları natürel ki kirada zorlanır zira yüksek Bu nedenle lojman sağlamak lazım diye konuştu
HAKİMLER
TTB Genel Sekreteri Büyükşehir ve kıyılar sürgün yeri üzere görülüyor
Türk Tabipleri Birliği TTB Genel Sekreteri Prof Dr Vedat Bulut sıhhat çalışanlarının Anadolu ya göçünü DÜNYA için kıymetlendirdi Bulut 20 30 yıl evvel yalnızca hekimlerden değil öbür meslek kümelerinden da büyük kentlere ve kıyı ilçelerine talep olduğunu zira o periyotlarda devletin konaklama imkanlarının yaygın olduğunu lakin bu alanların özelleştirilerek ortadan kaldırıldığını lisana getirdi Kıyılarda yaşanan sıkıntıyla ilgili bilgi veren Bulut şöyle devam etti Sahillerde şahsen müşahedemiz olan şöyle bir sorun var Bir ilçede görevlendirilen tabibe bir gün evvelce bir haber veriliyor ve deniyor ki Sizi bir öbür ilçeye görevlendirdik Örneğin Milas tan Datça ya görevlendirme üzere Üçer ay beşer ay görevlendirme ile kelam konusu doktor arkadaş oraya gittiğinde maaşı orada konaklamasına yetmiyor her şey değerli Bu nedenle kıyı kasabalarında önemli bir tabip açığı oluştu Bilhassa de belirli alanlarda Örneğin pandemide ağır bakım uzmanları ve göğüs hastalıkları uzmanları kıyılardan ayrıldı Öte yandan büyükşehirlerde bilhassa de İstanbul da kiraların çok yüksek hayatın daha kıymetli olduğunu vurgulayan Bulut doktorların satın alma gücünün 2003 e nazaran üçte teğe düştüğünü doktorların daha büyük kentlerden daha küçük kentlere gitmeye çalıştıklarını daha çok de yurtdışına gitmek istediklerini paylaştı Son birkaç yıldır kıyıların ve büyük kentlerin sürgün yeri üzere görüldüğüne işaret eden Bulut Eskiden Anadolu nun mahrum bölgelerine gidince sürgün üzere nitelendirilirken artık İstanbul a ve kıyı bölgelerine gitmek sürgün üzere olmaya başladı dedi Hastanelerin çabucak yakınında doktor ve öbür sıhhat çalışanları için konaklama imkanlarının sağlanmasının dünya sıhhat yapılanmasında çok eski metotlardan biri olduğunu aktaran Bulut Türkiye de de evvelden SSK hastanelerinin yanlarında lojmanlar olduğunu lakin bu yapılanmaların bozulduğunu yine hastaneler etrafında konaklama imkanlarının oluşturulması gerektiğini belirtti Aile hekimliği ünitelerinin yer aldığı aile sıhhati merkezlerinde ASM yaşanan problemlere da değinen Bulut bu ünitelerin ticarethane olarak kabul edildiğini kullanılan her türlü sarfiyatın ticarethane formatında faturalandırıldığını hatırlatarak Sadece kira şartları değil fiziki şartları da çok makus olan ASM ler var Artık masraflarını karşılayamayacak duruma geldiler sözlerini kullandı
ÖZEL SEKTÖR
Tekstil ve perakendede personel badiresi arttı
Artan göç emek ağır birçok dalda uzun müddettir devam eden personel bulma meselesinin artmasına yol açtı Bu bölümlerin başında ise dokuma ve perakende kesimleri geliyor Genç ve bayan çalışan oranının epeyce yüksek olduğu kelam konusu bölümlerde önümüzdeki devir bu ıstırabın daha da büyümesinden kaygı ediliyor Prim ve bahşiş ile destekleniyorlar 5 dernek 503 üye ve 93 bin adet satış noktası ile organize perakende bölümünün yüzde 90 ını temsil eden Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu nun TAMPF Lideri Alp Lider Özpamukçu kesimde uzun müddettir eleman bulma konusunda problem yaşadıklarını anlattı Özpamukçu Salgın ile birlikte hem restoran hem de mağazacılık tarafından kurye kısmına bir kayış olmuştu Hayatın pahalılaşması ile birlikte yeniden önemli biçimde bir hareketlilik kelam konusu Şu an yaşanan meşakkatin sebebinin göç olup olmadığı ile ilgili bir tespitimiz yok ancak sebeplerinden biri de bu olabilir Büyük kentlerde eleman bulma sorunu çok daha yüksek düzeylerde O nedenle biz iş birlikleri yapıyoruz Meslek imkanlarını da düzgün anlatmak gerekiyor Çünkü perakende bölümü süratli meslek yapılabilen bir sektör diye konuştu Büyükşehirlerde primler ile emekçilerin desteklendiğini lisana getiren Özpamukçu şöyle devam etti Geçimin daha güç olduğu büyükşehirlerde daha evvel de tartışılan minimum fiyat düzenlemesi konuşuluyor lakin orada şimdi bir gelişme kaydedilmedi Ancak restoranlarda bahşiş ve mağazalarda da primler ile personeller desteklenmeye çalışılıyor Son vakitlerde besbelli bir halde hissediyoruz Yeniden hazır giysi kesimi ile birlikte 60 bini aşkın işletmede 1 2 milyonu aşkın çalışanın istihdam edildiği dokumacılık kesiminde de kelam konusu sorun büyüyor Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği TGSD Lideri Ramazan Kaya Büyükşehirlerde nitelikli ve deneyimli eleman bulma sorunu ziyadesiyle yaşıyoruz Bunun için Ar Ge merkezleri kuruyoruz Üniversiteden mezun olan gençleri alıp onları yetiştirmeye çalışıyoruz orta ve uzun vadede Fakat son vakitlerde büyükşehirlerde artan hayat pahalılığı göçe yol açtı Son vakitlerde bunu besbelli bir halde hissediyoruz ve lisana getiriyoruz Bilhassa büyükşehirlerdeki hane halkının sarfiyatları arttıkça bilakis göç oldu Nasıl evvelden Anadolu dan büyükşehirlere göç oluyorsa artık tam bilakis Anadolu ya Karadeniz e bir göç yaşanıyor Evvelden de diyorduk bölgesel taban fiyat olsun Çalışanlar 5 bin 500 e İstanbul da yaşayamıyor ancak Anadolu da yaşayabilir Hatta evvelce Anadolu da iş bulunamıyordu artık Anadolu da yatırım var iş bulabiliyor ve aldığı o para ile de geçinebiliyor Bunu da bölüm olarak gözlemliyor görüyoruz sözlerini kullandı Yeme içmede de bekleniyor Ağır istihdamın yaşandığı bir öbür bölüm ise yeme içme kesimi Tüm Restoranlar ve Turizmciler Derneği TÜRES Lideri Ramazan Bingöl ise dallarında salgın ile birlikte kuryeliğe geçişin ağır bir formda yaşandığını hatırlattı Şimdilerde online ticaret ve online yemek servisinde yaşanan düşüş nedeni ile kuryelikten bölüme dönüşün başladığını belirten Bingöl Bu nedenle şu an bizim kesim özelinde göçün yol açacağı eleman bulma sorunu şimdi başlamadı İşe dönüş var çünkü Fakat önümüzdeki aylarda bu biçim meselelerin yaşanması kaçınılmaz diye konuştu