AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan İstanbul Finans Merkezi Kanunu Teklifi, TBMM Genel Şurası’nda kabul edilerek maddeleşti.
Kanuna nazaran, Türkiye Cumhuriyeti’nin finansal rekabet gücünü memleketler arası alanda artırmak, finansal piyasalarla eser ve hizmetlerin gelişmesine ve derinleşmesine katkıda bulunmak, memleketler arası finans ve sermaye piyasalarına entegrasyonu güçlendirmek ve bu sayede İstanbul Finans Merkezinin (İFM) önde gelen global finans merkezlerinden biri olması amaçlanıyor.
İFM’nin alanı, yönetilmesine ve işletilmesine dair kararlar, İFM’de gerçekleştirilen faaliyetler ve bu faaliyetlere dair teşvik, indirim, istisna ve muafiyetler de düzenleniyor.
Finansal faaliyetlere ait tarifte ilgili kanunlara atıf yapılarak; bankacılık, sermaye piyasaları, sigortacılık, finansal kiralama, faktoring ve gibisi piyasalar altında yer alan menkul değerler, türev araçlar, ödeme sistemleri, elektronik para ve gibisi faaliyet, hizmet ve süreçlerin İFM’de finansal faaliyet olarak gerçekleştirilebileceği belirtiliyor. Yönetici şirket, “kanun kapsamında verilen misyon ve yetkileri kullanmak üzere Türkiye Varlık Fonu tarafından kurulan ve özel hukuk kararlarına tabi olarak faaliyet gösteren anonim şirket” halinde tanımlanıyor.
Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından iştirakçi dokümanı verilecek
İFM’de tüm altyapı ve üstyapının işletilmesi, yönetilmesi, bağımsız kısımların ve alanların kiralanması ile kamuya ilişkin olan ve imar planında belirlenen işlevler doğrultusunda ilgili kurumlara tahsis edilmiş alanlar hariç olmak üzere genel hizmetlere ayrılmış yol, meydan, yeşil alan, park ve gibisi yerlere dair her türlü idare faaliyeti 20 yıl mühletle yönetici şirket tarafından gerçekleştirilecek.
Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamında kat malikleri konseyi, ada temsilciler şurası ve toplu yapı temsilciler heyetine ilişkin yetkiler İFM’de bulunan taşınmazlar açısından 20 yıl müddetle yönetici şirket tarafından kullanılacak.
Ofis alanında faaliyet göstermek üzere iştirakçilere Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından iştirakçi dokümanı verilecek. İştirakçi evrakı verilmesine, iştirakçi dokümanı muafiyet şartlarına, iştirakçi evrakının askıya alınması ve iptaline ait konular dahil iştirakçi evrakına dair tarz ve asıllar uygulama yönetmeliğinde düzenlenecek.
“Tek durak büro”
Katılımcıların faaliyetlerine ait müsaade, ruhsat, lisans ve gibisi onay müracaatları ile bunların çalışanlarına ve bu çalışanların bakmakla yükümlü olduğu şahıslara ait müsaade ve onay üzere müracaatlarının yapılabilmesi ve bu müracaat süreçlerinin hızlandırılması emeliyle, kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili ünitelerinin misyon alacağı “tek durak büro” oluşturulacak.
Tek durak ofiste, Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı temsilcileri ile bu bakanlıklarca gerekli görülmesi halinde bunların bağlı, ilgili, alakalı kuruluşları yahut bu bakanlıkların kontrolünde olan kamu kurum ve kuruluşlarının temsilcileri ve ilgili ilçe belediyesi temsilcileri yer alacak.
İFM’de gerçekleştirilecek iş ve süreçlerin tek elden takibini yapmak ve tek durak ofiste yer alan kamu kurum ve kuruluşları ortasındaki uyumu sağlamak gayesiyle tek durak ofis, ilgili mevzuat kararları gizli kalmak kaydıyla Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi tarafından sevk ve yönetim edilecek. Muhtaçlık duyulması halinde farklı bakanlık, kamu kurum ve kuruluşları da tek durak ofise dahil edilebilecek. Tek durak ofisin işleyişine dair yol ve temeller uygulama yönetmeliğinde düzenlenecek.
Katılımcı evrakı alarak finansal faaliyet gösteren kuruluşların yurt dışında yerleşik şahıslara sundukları finansal hizmetler, hizmetten en son olarak yurt dışında faydalanılması şartıyla finansal hizmet ihracatı olarak pahalandırılacak.
Finansal kuruluşların kendi nam ve hesabına gerçekleştirdikleri türev süreçleri, portföylerine varlık alma yahut portföylerinden varlık satma süreçleriyle yurt içinde yerleşik şahısların tasarruflarını yurt dışına çıkaran faaliyetleri, hizmetleri ve süreçleri finansal hizmet ihracatı olarak değerlendirilmeyecek.
Katılımcı evrakı almış finansal kuruluşlar tarafından İFM’de gerçekleştirilen finansal hizmet ihracatı niteliğindeki faaliyetler kapsamında elde edilen yararların yüzde 75’i Kurumlar Vergisi matrahının tespitinde, Kurumlar Vergisi beyannamesi üzerinde ayrıyeten gösterilmek kuralıyla, kurum çıkarından indirilecek. Süreçler ile bu süreçler nedeniyle lehe alınan paralar Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi’nden; faaliyetlere ait süreçler her türlü harçtan, bu süreçlere ait düzenlenen kağıtlar Damga Vergisi’nden istisna tutulacak.
Katılımcı evrakı almış finansal kuruluşların İFM’de istihdam ettikleri çalışana ödenen aylık fiyatın gerçek safi pahasının; yurt dışında en az 5 yıllık mesleksel deneyime sahip şahıslarda yüzde 60’ı, yurt dışında en az 10 yıllık mesleksel deneyime sahip bireylerde ise yüzde 80’i Gelir Vergisi’nden istisna olacak. Bu kapsamda belirtilen istisna, İFM’de çalışmaya başlamadan evvelki son 3 yılda Türkiye’de çalışmamış olan çalışanın fiyat gelirlerine uygulanacak.
İFM’de yer alan taşınmazların kiralanmasına dair süreçler her türlü harçtan ve bu süreçlere ait düzenlenen kağıtlar Damga Vergisi’nden istisna olacak. En az 3 ülkede faal olarak faaliyet gösteren iştirakçilerin bölgesel hazine ve finansal idare merkezleri hakkında da bu husus kararları uygulanacak.
Hesap ve defterleri Türkçe tutma zaruriliği olmayacak
Katılımcıların tutmak zorunda oldukları defterler ile düzenleyecekleri evrakların yabancı para ünitesiyle tutulabilmesi ve düzenlenebilmesine ait Vergi Yordam Kanunu ile Türk Ticaret Kanunu kararlarına bağlı olmaksızın düzenleme yapmaya Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkili olacak.
Katılımcılar, kendi ortalarında ve İFM’de yürüttükleri faaliyetler kapsamında düzenlenen her nevi muamele, sözleşme, muhabere, hesap ve defterlerini Türkçe tutmaya mecbur olmayacak.
Katılımcılar kendi ortalarında İFM’de yürüttükleri faaliyetler kapsamında, faaliyetlerinin tabi olduğu mevzuata karşıt olmaması kaydıyla, özel hukuka tabi olarak yaptıkları her nevi süreç ve mukavelelerde serbestçe hukuk seçimi yapabilecek.
En az 3 ülkede etkin olarak faaliyet gösteren iştirakçilerin bölgesel hazine ve finansal idare merkezleri hakkında da bu kararlar uygulanacak.
Yabancı işçi istihdamı
İFM’de faaliyet gösterecek iştirakçiler ile en az 3 ülkede faal olarak faaliyet gösteren iştirakçilerin bölgesel hazine ve finansal idare merkezleri Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı tarafından Milletlerarası İşgücü Kanunu uyarınca düzenlenen çalışma müsaadesiyle yabancı asıllı işçi çalıştırabilecek. Bu kapsamda yapılacak çalışma müsaadesi müracaatları istisnai olarak pahalandırılacak.
İFM’de bulunan taşınmazlar, sırf projesinde ve idare planında belirlenen emeller doğrultusunda kullanılabilecek. İFM’de her çeşit ve ölçekteki, mekansal plan, parselasyon planı, arsa ve arazi düzenlemesi, jeolojik ve jeoteknik etüt, mikro bölgeleme, harita ve kentsel tasarım projeleri yapmaya, yaptırmaya ve onaylamaya Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yetkili olacak.
İFM idare planı ve işletme projesi, yönetici şirket tarafından hazırlanarak resen tescil ettirilecek.
Katılımcı evrakının rastgele bir sebeple iptal edilmesi durumunda, iştirakçilerin İFM’de faaliyette bulunmak üzere yaptıkları kira mukavelesi de zaten sona erecek. Kira kontratı tapuya şerh edilmişse yönetici şirketin talebiyle şerh terkin edilecek.
Kanunun uygulanmasına ait metot ve temeller ile öteki konular Cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan uygulama yönetmeliğinde düzenlenecek.
Kurumlar Vergisi ve harçlara ait muafiyet
İFM’nin faaliyete geçtiği birinci periyotta, taşınmaları teşvik etmek ve İFM’yi global ölçekte rekabetçi kılmak maksadıyla iştirakçi evrakı almış finansal faaliyet gösteren kuruluşlar tarafından İFM’de gerçekleştirilen finansal hizmet ihracatı niteliğindeki faaliyetlerden 2022-2031 yılları ortasında elde edilen karlar için Kurumlar Vergisi indirim oranı yüzde 100 olarak uygulanacak.
Katılımcı evrakı almış finansal kuruluşların İFM’de bulunan merkez ve şubelerinden alınması gereken finansal faaliyet harçları, kanunun yürürlük tarihinden itibaren 5 yıl müddetle alınmayacak.
TBMM Başkanvekili Nimetullah Erdoğmuş, teklifin kabul edilmesinin akabinde birleşime orta verdi. Erdoğmuş, ortadan sonra komitenin yerinde olmaması nedeniyle birleşimi yarın saat 14.00’te toplanmak üzere kapattı.