ABD de 2023 ün birinci çeyreğinde AB de ise bu yılın son çeyreğinde başlaması beklenen İstanbul Escort sakinlik hazır giysi kesiminde daha erken başladı Kelam konusu gelişme nedeniyle bölüm ihracatında artış suratı düşerken bu durum kapasite kullanım oranlarında da düşüşe yol açtı Gelişmelerin bu yıl kesimde yüzde Anadolu Yakası Escort 15 e yakın daralmaya yol açacağını belirten Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği TGSD Lideri Ramazan Kaya daralmanın 2023 ün tamamına yayılacağını söyledi Kaya fast fashion hızlı moda devlerinin bu nedenle tüm Kartal Escort dünyada olduğu üzere Türkiye de de alımları azalttığını yerli hazır giysi markalarının ise stok eritme üzere stratejilere yöneldiğini lisana getirdi Dünya Gazetesi Üst Yöneticisi Hakan Güldağ ve Genel Koordinatörü Vahap Munyar ile bir ortaya gelen TGSD liderleri Sanem Dikmen ve Ramazan Kaya hazır giysi ve dokuma dallarında son periyotta yaşanan gelişmeler ve ileriye dönük beklentileri ile ilgili açıklamalarda bulundu
Daralma 2023 te de sürecek
TGSD Lideri Ramazan Kaya 2022 ile birlikte hem ekonomik kriz hem enflasyon hem de daralmanın besbelli bir biçimde hissedilmeye başlandığını söyledi Daralmanın yılın son çeyreğinde derinleşeceğini lisana getiren Kaya Özellikle fast fashion dediğimiz ucuza mal satan markalar şu an buna başladı Birçok yabancı fast fashion devinin şu anda Türkiye de hiç işi yok Sipariş vermiyorlar Daha evvel bu düşünceleri bir iki çeyrekte çözüyorduk artık 15 16 aylara varacak bir düşüş olacak Kapasite kullanım oranları çok süratli düşecek Orta ve üst segmentte biraz iş var Onda da turist alışverişi tesirli oluyor Önümüzdeki yılı da kapsayacak biçimde bir daralma ve ekonomik manada da dertlerimiz olacak dedi
7 ay evvelki yatırım iştahı yok
Bunun hammadde ve emtia fiyatlarında bir nebze olsun geri çekilmeye yol açtığını belirten Kaya öte yandan artan personellik maliyetlerine dikkat çekerek yıl genelinde yüzde 70 e varan personellik maliyetine karşı kurun düzeyinin dalı zorladığını lisana getirdi Kaya Şu an ihracatçı için en büyük sorun 2023 siparişlerinde fiyat tutturamamamız Müşteri ile daima çatışma halindeyiz Ekonomide bir daralma var ucuza almam lazım diyor ve alternatif arıyorlar Öte yandan iktisat aktörlerinin aldığı tedbirler de nakit akışımızı yatırım iştahımızı negatif etkiliyor 7 ay evvelki yatırım iştahı artık yok diye konuştu Bilindiği üzere geçen yıl başta dokumacılık kesimi olmak üzere hazır giysi kesiminde de bir yatırım atağı başlamıştı Her iki kesimde de Anadolu ya akın başlamıştı TGSD nin öteki Lideri Sanem Dikmen o devir başlayan yatırımların şu an üretime geçemediğine yatırım yapanların çok büyük kısmının ise bugün pişman olduğunu anlattı
Kırpıntı ölçüsü yarı yarıya azaldı
Dikmen Yatırımcı önünü görmekte zorlanıyor Bu finansman maliyetiyle yatırımın geri dönüş müddeti de belirli değil artık dedi 2021 de yaşanan iplik krizine değinen Dikmen şöyle devam etti 2021 de tüm dünyada pamuğun maliyeti artınca Türkiye de de ipliğin fiyatı arttı ancak 3 dolardan 5 dolara çıkması gerekirken 6 dolara sattılar Çok da hoş kar ettiler Zira o periyot navlun maliyetleri ve kapanmalar nedeniyle istesek de Uzakdoğu dan tedarik yapamıyorduk Bunu iç piyasada fırsata çeviren üreticiler burada oluşan karlılıkla yatırım yaptı ancak birebir hacim ile alım olmayacaktı Şu an bilhassa dokumacılık kesiminin aldığı her biri 2 3 milyon Euro olan makineler açılamıyor Makine termin müddetleri 2024 e kadar uzamıştı Artık piyasa önemli halde durdu Ramazan Kaya ise bu mevzuda kırpıntı örneğini vererek Son 2 aydır 3 fabrikası olan 1 ini kapattı 5 holü olanlar ikisini kapattı Bu işin kumaş atıklarından oluşan kırpıntısı var Ayda ortalama 100 ton kırpıntı toplayan bir şirket şu anda 50 ton toplayabiliyor Bu da işlerin ne kadar sakin olduğunun öbür bir göstergesi diye konuştu
Green Revolution konuşulacak
Öte yandan TGSD nin klasik olarak her yıl düzenlenen hazır giysi konferansı da yaklaşıyor Bu yıl Green Revolution Yeşil Devrim temasıyla 5 6 Ekim tarihlerinde Çırağan’da düzenlenecek B2B aktiflikte değişen satın alma pratikleri de ele alınacak
Full entegre sisteme geçiliyor
Sektörde yaşanan dönüşüme değinen Ramazan Kaya partner entegre sistemden full entegre sisteme geçildiğini anlattı Kaya Sürdürülebilirlik kapsamında baskı nakış boyahane üzere üniteler içeri alınıyor Bu da yatırım gerektiriyor Orta ve uzun vadeli finansmana gereksinimimiz var En az 1 2 yıl ödemesiz 7 8 yıllık finansman gerekiyor Bugünkü faiz oranları ile bir fabrika yatırımı yapsanız 10 yılda o yatırımı çıkaramazsınız Ancak mecburen işin devamlılığı için yapıyoruz Şu an Anadolu dahil brüt çalışan başına maliyet 600 dolar Rekabet ettiğiniz Bangladeş ve Vietnam da bu sayı ortalama 150 dolar civarlarında biçiminde konuştu
Üretim tesisini kapatanlar var
Ramazan Kaya yatırımın geri dönüş mühletinin çok uzaması ve düşen karlılık nedeniyle bugün kesimde üretim tesisini kapatan birçok yatırımcı olduğunu söyledi Bunun önümüzdeki periyotta şirket birleşmelerine de yol açacağını anlatan Kaya Finansmanı bankadan bulamıyorsanız firmalar birbirini destekleyecek artık onu görüyoruz Özel bankacılıkta da Eximbank ta da daima işletme sermayesi odaklı kredileri var dedi Bu ortada üretim tesisini kapatma kararı alan isimlerden biri de TGSD Lideri Sanem Dikmen oldu Dikmen 2022 başında Tuzla da bulunan tesisini Anadolu ya taşıma kararı almıştı Geride kalan devirde yatırım kararının fizibil olmaktan çıktığını anlatan Dikmen Karlılıklar düştü personellik maliyeti arttı Kurlar da bastırıldığı için zorlamanın manası olmadığına karar verdik Üretimi taşımaktan büsbütün kapatmaya döndük sözlerini kullandı
Tamam mı devam mı noktasındayız
Şu an bölümde asıl sorunun geçen yıldan başlayan karsızlık olduğuna dikkat çeken Ramazan Kaya Kar edemiyoruz Karlılık yüzde 15 18 lerden tek basamaklı sayılara geriledi Tamam mı devam mı noktasındayız Ülkede dükkan kapamak da çok güç Binlerce insan çalıştırıyorsunuz bunların hakları var dedi Sanem Dikmen ise bölümde borçluluk oranlarının da çok yüksek olduğuna dikkat çekerek Emtia fiyatlarının artışı ve gerçek enflasyonu da dikkate aldığınızda varlıklar borçları döndürecek durumda değil diye konuştu
Sektör olarak önümüzdeki 5 yıldan umutluyuz
Sektörün geleceği konusunda daha umutlu olan Kaya Anlattıklarımız karamsarlık değil durum tespiti yalnızca Yeni iş modelleri öğreniyor değişime ayak uydurmaya çalışıyoruz Önümüz açık Şayet yatırımları sürdürülebilirlik temelinde yapılacağını düşünürsek önümüzdeki 5 yılın âlâ olacağını düşünüyorum sözlerini kullandı Dikmen de kur konusuna değinerek 6 ay sonra teslim edeceğimiz malın fiyatını artık belirleriz Artan maliyetler kur artışı ile dengelendiği için ortada sapmalar olsa bile radikal farklar olmuyordu Kendi içinde bir istikrar vardı Şu an o denli değil Ülkede kur dalgalanması var Baskılanıyor Hazır giyimcilerin en güvendiği bahis kur diye konuştu
Yerlilerde de daralma var
Kaya iç piyasaya yönelik müşahedelerini de paylaştı Birçok yerli perakende devinin yıl başından bu yana daralmaya gittiğini belirten Kaya Yurtdışı mağazaları için Türkiye den alımı bırakanlar var Yurtdışı mağazaları için alımı yurtdışından Türkiye mağazaları için de yurtiçinden alım yapıyorlar Eylüle kadar stok eritme kararı alanlar da Onlar bunu yaptığı vakit tüm sistem yavaşlıyor Lakin başka markalarda da daralma var diye konuştu Bu durumun bölümde dökülmeleri getirip getiremeyeceği konusunda ise Kaya işini kapatma kararını alanlar ya da birleşenlerin olacağını söyledi Sanem Dikmen ise kasım ayında büyük iflasların bile yaşanabileceğini kaydetti