VARLIĞI KANITLANDI
Dünya atmosferinde insan sıhhatine ve global iklime tehdit oluşturabilecek yeni bir çok reaktif husus bulundu.
Peroksitlerin atmosferdeki varlığı hali hazırda biliniyordu ve trioksitlerin muhtemelen atmosferde de olduğu kestirim ediliyordu. Lakin, bu durum şimdiye kadar hiçbir vakit kesin olarak kanıtlanamadı.
Kopenhag Üniversitesi Kimya Kısmı’ndan Profesör Henrik Grum Kjærgaard, “Şimdi başardığımız şey bu. “Keşfettiğimiz bileşiklerin çeşidi, yapılarında benzersizdir. Ve çok derecede oksitleyici olduklarından, büyük olasılıkla şimdi ortaya çıkarmadığımız onlarca etkiyi beraberinde getiriyorlar” diye konuştu.
HİDROTRİOKSİT OLARAK ADLANDIRILDILAR
Science mecmuasında yayımlanan çalışmanın muharrirleri, tespit ettikleri spesifik trioksitleri, hidrotrioksitler (ROOOH) olarak isimlendirdi. Bunların büsbütün yeni bir kimyasal bileşik sınıfı olduğu belirtildi. Hidrotrioksitlerin, iki tıp radikal (en az bir eşleşmemiş elektron içeren moleküller) ortasındaki tepkide oluştuğu aktarıldı.
Öbür taraftan araştırmacılar, laboratuvar deneylerinde oda sıcaklığında ve 1 bar hava basıncında çok hassas kütle spektrometreleriyle birleştirilmiş bir özgür jet akış tüpü kullanarak hidrotrioksitlerin izopren ve dimetil sülfür de dahil olmak üzere bilinen ve yaygın olarak yayılan çeşitli hususların atmosferik bozunması sırasında oluştuğunu gösterdiler.
İzopren, atmosfere en sık yayılan organik bileşikler ortasında yer alıyor. Birçok bitki ve hayvan tarafından üretiliyor ve polimerleri doğal kauçuğun ana bileşenini oluşturuyor. Çalışma, salınan tüm izoprenin yaklaşık yüzde birinin hidrotrioksitlere dönüştüğünü gösterdi.
Fakat araştırmacılar, neredeyse tüm kimyasal bileşiklerin atmosferde hidrotrioksitler oluşturacağını ve ömürlerinin dakikalardan saatlere kadar değişebileceğini iddia ettiklerini bildirdi. Bu durum, onları başka birçok atmosferik bileşikle tepkiye girecek kadar kararlı hale getiriyor.
Araştırmacılar, atmosferdeki hidrotrioksit konsantrasyonlarının santimetreküp başına yaklaşık 10 milyon olduğunu varsayım ediyor. Karşılaştırıldığında, OH radikalleri (atmosferdeki en değerli oksitleyicilerden biri) santimetre küpte yaklaşık bir milyon konsantrasyonda bulunuyor.
TENEFFÜS VE KALP HASTALIKLARINA NEDEN OLABİLİR
Çalışmanın muharriri Jing Chen, “Artık direkt müşahede yoluyla, bu bileşiklerin atmosferde oluştuğunu, şaşırtan derecede kararlı olduklarını ve neredeyse tüm kimyasal bileşiklerden oluştuklarını gösterebiliriz” diye konuştu.
Öte yandan, çalışmanın muharrirleri, hidrotrioksitlerin, aerosoller olarak bilinen ve sıhhat için tehlike oluşturan ve teneffüs ve kardiyovasküler hastalıklara yol açabilecek havadaki küçük partiküllere nüfuz edebileceğini söyledi.
GLOBAL ISINMAYA TESİRLERİ
Prof. Dr. Kjærgaard, “Muhtemelen aerosollere girecekler ve burada yeni tesirlere sahip yeni bileşikler oluşturacaklar. Aerosollerde solunduğunda ziyanlı olan yeni unsurlar oluşabilir. Fakat, bunların potansiyel sıhhat tesirlerini ele almak için daha fazla araştırma yapılması gerekiyor” dedi.
Bunların yanı sıra araştırmacılara nazaran, hidrotrioksitlerin ne kadar aerosol üretildiğini etkileme mümkünlüğü da yüksek ve bu da iklim üzerinde bir tesire sahip.
Prof. Dr. Kjærgaard, “Güneş ışığı aerosoller tarafından hem yansıtıldığından hem de emildiğinden, bu, Dünya’nın ısı istikrarını, yani Dünya’nın emdiği ve uzaya geri gönderdiği Güneş ışığının oranını tesirler. Aerosoller unsurları emdiğinde, büyürler ve Dünya’nın iklimini de etkileyen bulut oluşumuna katkıda bulunurlar Birden fazla insan faaliyeti, kimyasal unsurların atmosfere yayılmasına yol açar Yani, hareketlerimizin gelecekte atmosferi nasıl etkileyeceğini iddia edebiliyorsak, atmosferik kimyayı belirleyen tepkilerin bilgisi önemlidir” dedi.