Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Madrid’de gerçekleşen ve ittifak açısından tarihi kararlar alınan üç günlük NATO Zirvesi’nde, savaş nedeniyle Ukrayna limanlarında sıkışıp kalan Ukrayna tahılının ihraç edilebilmesine yönelik planlar sunulduğunu belirterek “20 gemimiz bölgede. Tahılı ‘reexport’ (yeniden ihraç) yoluyla 3. ülkelere ulaştıracağız” diye konuştu. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in de kapanış konuşmasında değindiği en kıymetli husus Ukrayna tahılı oldu ve Türkiye’nin global besin krizine yol açan bu sorunun tahlilinde çok değerli bir rol oynadığını söyledi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İsveç ve Finlandiya ile yapılan 3’lü mutabakata, ABD ile devam eden F-16 meselesine, Yunanistan’la yaşanan tansiyonlara ve Rusya’yla devam etmesi planlananan ticari münasebetlere yönelik değerli açıklamalar yaptı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, ABD Lideri Joe Biden ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson da tepenin kapanış gününde kritik açıklamalar yaptı.
20 GEMİMİZ BÖLGEDE
“Gerek sayın Putin’le, gerek sayın Zelensky’yle bu haftasonu yahut önümüzdeki hafta başında, telefon diplomasimizi sürdürmeye çaba edeceğiz. Kendileriyle bu koridoru işletmeye çalışacağız. Bölgede 20 kadar gemimiz var. Bu gemilerle bu eserlerin tahliyesini ve reexport aracılığıyla bunların 3. ülkelere ulaştırmasını sağlayacağız. Haftada bir yahut on günde bir iki başkanla de görüşmelerim oluyor, sonuç alacağımıza inanıyorum.”
BIDEN F-16’LAR İÇİN ELİNDEN GELENİ YAPACAĞINI SÖYLEDİ
“Parlamentolar zahmetli süreçlerin yaşandığı yerlerdir. Sayın Lider (Biden) elinden gelen adımları atacağını söyledi. Olay yalnızca Demokratlarla bitmiyor, Cumhuriyetçiler de var. Geniş bir takımım Amerika’daydı, orada iki partiden yetkililerle de görüşmeler yaptılar. Heyetlerimizi gerekirse tekrar göndereceğiz ve Cumhuriyetçilerin de dayanağını almamız halinde, inanıyorum ki, sayın Biden’ın bu husustaki takviyeleri önemli bir dayanak sağlayacaktır.” Yunanistan’a kurulan ABD üslerini sorduğumuzda “Rusya için” deniyor, ancak benim halkım bunları yutmuyor. Atina memleketler arası mutabakatlara karşıt adımlar atıyor.
Makedonya 20 yılda üye oldu, kelamlar yerine getirilmezse bu iş yürümez
Zirvenin terörizm bahisli oturumunda NATO üyelerinin önderlerine PKK/YPG, DEAŞ ve FETÖ terör örgütleri tarafından Türkiye’de gerçekleştirilen hücumlardan imgelere yer verilen bir görüntü da izleten Erdoğan, tepenin kapanışında yaptığı konuşmada “NATO’nun, terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle gayret kararlılığının ortaya konulması kıymetlidir. Fakat bu kararlılık kağıt üzerinde kalmamalıdır. Oyalamaya tahammülümüz yok. Yapan hal sergiledik, aslolan kelamların tutulması” diye konuştu. Bir gazetecinin kelamların tutulmaması durumunda nasıl ilerleneceğine ait soruya ise Erdoğan şöyle karşılık verdi: “Biz parlamentomuzdan bunu geçirmedikten sonra zati bu iş yürümez. Evvel İsveç ve Finlandiya üzerine düşenleri yerine getirmeleri lazım. Onların bu misyonu yerine getirmeleri halinde biz de parlamentomuza göndeririz. Şayet yerine getirilmezse parlamentomuza göndermemiz kelam konusu değil. Makedonya 11 + 9 = 20 yılda NATO’ya girdi. 3’lü muhtırayı “politik bir zafer” olarak nitelendiren Erdoğan, İsveç ve Finlandiya’nın terörizmle uğraş ve savunma ambargoları konusunda ulusal düzenlemelerini değiştireceklerine işaret etti ve İsveç’in “73 teröristin iadesinin kelamını verdiğini” belirtti.
RUSYA’YLA İŞLERİMİZ VAR, BUNLARI KENARA KOYAMAYIZ
“Yüzde 40’ı aşkın doğalgazımızı Rusya’dan temin ediyoruz. Akkuyu Nükleer tesisimizi Rusya ile inşa ediyoruz. Biz bunları bir kenara koyamayız. Münasebetiyle süreci takip edeceğiz. Siyasetin kazankazan özelliğini göz önüne aldığınızda sorun olmaz.”
“Tahılın Ukrayna’dan çıkarılmasında Türkiye çok kıymetli bir rol oynuyor”
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, NATO Doruğu’nun kapanışında – “Tahıl eserlerinin Ukrayna’dan çıkarılmasında Türkiye çok değerli bir rol oynuyor” diye konuştu. Global boyutta besin krizi yaşandığını, besin fiyatlarının tarihi rekorlar kırdığını, Ukrayna’daki tahıl eserlerinin deniz ve kara yoluyla çıkarılması için görüşmelerin devam ettiğini kaydeden Stoltenberg, “Tahıl eserlerinin Ukrayna’dan çıkarılmasında Türkiye çok kıymetli bir rol oynuyor” dedi. “Rusya ve NATO ortasında savaş olabileceğini biliyoruz” diyen Stoltenberg bunun yıkıcı ve çok daha berbat sonuçları olabileceğini de bildiklerini söz etti. Şu anda yalnızca Ukrayna özelinde de olsa Avrupa’da 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana görülmemiş bir kriz ve savaş olduğunu, bunun daha da kötüleşebileceğini söyleyen Stoltenberg “Son 10 yılın en büyük global kriziyle karşı karşıyayız. NATO olarak çatışmaları önlemeye, barışı garanti etmeye, çalışıyoruz. Maksat, caydırıcılık yoluyla savaşı engellemek.” tabirini kullandı.
“Türkiye’ye F-16’ları satmamız gerekiyor”
ABD Lideri Joe Biden, NATO Zirvesi’nin kapanış konuşmasında ABD Kongresi’nden F-16’ların Türkiye’ye satışına onay çıkabileceğini söyledi. Bir gazetecinin F-16’lara ait sorusunu yanıtlayan Biden, “Aralık’ta da söylemiştim onlara (Türkiye’ye) F-16’ları satmamız gerekiyor, filolarını modernleştirmemiz de gerekiyor. Biz onlara (Türkiye’ye) F-16’ları satmalıyız. Bu mevzuda fikrim değişmedi. Lakin bunu yapabilmemiz için Kongre’den onay gerekiyor, ve Kongre’den buna onay alabileceğimizi düşünüyorum” diye konuştu.
“Petrolde artışın da, besin krizinin de sebebi Rusya”
Bir varilin fiyatı 200 dolara kadar çıkabileceğine dair argümanlara ait ise Biden, “Petrolü satmanıza müsaade vereceğiz lakin istediğiniz fiyatları vermeyeceğiz dedik. Bu biçimde fiyatların düşeceğini düşünüyoruz. Şayet Kongre kabul ederse pompada büyük oranda fiyatı düşürebiliriz. Süreksiz olarak verginin kaldırılması tesirli olur. Lakin günün sonunda petrol fiyatlarının artmasının sebebi Rusya, Rusya, Rusya’dır. Besin krizinin sebebi Rusya’dır. Ukrayna’nın tahılının ihracına müsaade vermeyen Rusya’dır. Şayet Rusya mantıksız davranmayı durdurursa savaş yarın bile bitebilir.
“Tüm Körfez ülkelerinden üretimi artırmalarını istedim”
“Suudi Arabistan ziyaretimde özel olarak tekrar petrol üretimini artırmaları üzere bir talebim olmayacak ancak ben tüm Körfez ülkelerine petrol üretimini artırmaları daveti yapmıştım zati. Ortadoğu ziyaretimizin ana emeli İsrail’in bölgeye entegrasyonunu güçlendirmek.”
ÇİN KAYGILI:
Çin Dışişlerinden yapılan açıklamada NATO’nun Asya-Pasifik bölgesinde aktifliğini artırma teşebbüsünden kaygı duyulduğu vurgulandı ve “NATO, Avrupa güvenliğine halihazırda ziyan verdi. Asya’yı ve dünyayı da istikrarsızlaştırmaya çalışmamalı” denildi
İNGİLTERE’DEN DAVET:
Başbakan Boris Johnson tepenin son gününde NATO üyelerine “savunmanın hissesi artsın” daveti yaptı ve ülkesinin savunma harcamalarının 2030’a kadar GSYH’nin yüzde 2,5’ine ulaşacağını duyurdu.
ESTONYA HUZURSUZ:
Estonya Başbakanı Kaja Kallas, tepede Finlandiya ve İsveç’e yapılan NATO’ya iştirak davetinden sonra Rusya’dan “bir sürpriz beklediklerini” söyledi ve Rusya’nın hibrit yahut siber taarruzlar başlatabileceğini ileri sürdü.