Aysel YÜCEL /HANNOVER
Türkiye’nin Arabası Teşebbüs Kümesi (Togg), ortaklarından Anadolu Kümesi’nin İdare Heyeti Lideri Tuncay Özilhan, Togg’un satış formu ve servis hizmetinin klâsik prosedürlerin dışında olacağını açıklarken, aracın Türk vatandaşının ulaşabileceği bir fiyatla çıkacağını vurguladı.
Türk markalarının geçen hafta elektrikli araçlarıyla damga vurduğu, dünyanın en büyük ticari araç fuarlarından IAA Transportation’da Anadolu Kümesi İdare Konseyi Lideri Tuncay Özilhan ve Anadolu Isuzu Genel Müdürü Tuğrul Arıkan ile biraraya gelme fırsatım oldu. DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan Tuncay Özilhan, küme olarak otomotiv kesimindeki büyüme amaçlarının yanı sıra ortak olduğu Türkiye’nin Arabası Togg’a yönelik de kıymetli açıklamalarda bulundu. Tuğrul Arıkan da Anadolu Isuzu’nun yeni sürpriz projelerine yönelik değerli ipuçları verdi.
Tuncay Özilhan’a birinci sorum olmasa da en çok merak edilen bahislerden biri olduğu için Togg’dan başlamak istedim. Özilhan’a projenin hangi kademede olduğunu, Togg’un satış halinin nasıl olacağı, satış sonrası hizmetler ve natürel ki en çok merak edilenlerden biri olan Togg’un fiyatı konusunda sorularımı yönelttim.
Anadolu Kümesi İdare Şurası Lideri Tuncay Özilhan (sağda) ve Anadolu Isuzu
Genel Müdürü Tuğrul Arıkan, Hannover IAA Transportation’da DÜNYA’ya konuştu.
Tuncay Özilhan, projeyle ilgili her şeyin yolunda gittiğine vurgu yaparak, “Fabrika inşaatı tamamlandı, montaj çizgileri kuruldu, dayanılmaz bir boyahane kuruldu. Aşağı üst 290 robot şu anda çalışır vaziyette. Solar güç üzerine yatırım yapılıyor. Hasebiyle üretim bilimi tamamlandı. Bu ortada kıymetli ölçüde araç üretildi. Norveç ve Arjantin üzere çeşitli ülkelere iklim şartlarını test için gönderildi. Kış koşullarında deneniyor, testleri geçti. Çarpışma ve dayanıklılık testlerini geçti. Nitekim düzgün bir eser oldu” diye konuştu.
“Togg’u 4-5 sefer test ettim, çok şad kaldım”
Özilhan, kendisinin de 4-5 sefer Togg’u pistte kullandığını ve çok mutlu kaldığını belirtirken, projeye olan inancını, “Türkiye’nin muhtaçlığı olan bir projeydi. Cumhurbaşkanı da çok destekledi projeyi ve devletin çok dayanağı oldu. Artık 5 ortak sermayeleri koyduk ve koymaya devam ediyoruz. Taahhütleri herkes yerine getiriyor” kelamlarıyla söz etti. Fabrikanın 29 Ekim’de açılacağını belirten Özilhan, “Üretim yavaş yavaş başlayacak. Ondan sonra da mart ayında ticari satışa başlayacağız” dedi.
Peki, Togg’un satış modeli nasıl olacak?
Bayilik ağı olacak mı? Özilhan Togg’un satışının klâsik bir modelle yapılmayacağını söyledi. Togg’da bayilik sistemi de olmayacak. Togg’un servis hizmeti de farklı olacak. Özilhan bu mevzuda, “Tam olarak açıklamayalım. Fakat şunu söyleyebilirim ki, klasik modellerin dışında bir servis hizmeti olacak. Servis konusunda da çalışmalar var, tüketicinin bu bahiste da hiç telaşı olmasın” dedi.
“Öncelik iç pazarda olacak”
Peki, Togg’da ihracat ne vakit başlayacak? Tuncay Özilhan, bu mevzuda “İlk kademede ihracattan çok iç pazara yönelik olacak. Lakin kademe kademe rekabet edebileceğimizi de varsayım edebiliyoruz” dedi. Özilhan, Togg’un satışı konusunda da hiç tereddütleri olamadığını vurgulayarak, “Türk toplumunda inanılmaz bir talep var. Ürettiğimizi satarız hiç sorun değil. Araç rekabetçi de olacak. Eser güzel ondan hiç kuşkumuz yok” dedi.
Togg’un 5 farklı model piyasaya sunacağını hatırlatan Tuncay Özilhan, şöyle devam etti: “Teknoloji, mobilite konusunda ve başka birçok bahiste start-up’larla çalışıyorlar. Birtakım şeyler geliştiriyor Togg için. Değerli bir ekosistem oluşmuş vaziyette. Zira Türkiye’nin bu elektrikli eserde hiçbir deneyimi yok, yan endüstrinin de yok. Yan sanayi bu mevzuda gelişmeye başlıyor. Farasis ile yüzde 50-50 ortak olduğumuz Siro diye bir şirket kurduk. Farasis de pilde dünyadaki en değerli şirketlerden birisi. Fabrikanın çabucak yanında oraya arazi de tahsis edildi ve orada bir yatırıma da başlayacağız. Başladık da aslında birinci paketleme ünitesine. Ondan sonra kademe kademe geliştireceğiz. O da değerli bir teknoloji Türkiye için. Şu kademede en değerli adımlardan birisinin pille ilgili olduğunu varsayım ediyorum. Şarjı gecikiyordu, sağ olsun hükümet orada yasasını çıkardı . O bahiste da 2 bin şarj bulmak için bir şirket kurduk. Ardımızdan da birçok şirket teşvik aldı ve bu çok süratli yayılacak. Türkiye bu bahiste gecikmenin bir bakıma da avantajını yakaladı, son teknolojiyle kuruldu. Şu an hepimiz görüyoruz daima elektrik konuşuluyor. Bu yüzden Türkiye orada kıymetli bir talih yakaladı. Aslında otomotiv üretim merkezi, elektriklide de kıymetli bir avans kazandı.
Anadolu Isuzu’nun yeri ayrı
Anadolu Grubu’nun otomotiv dalında büyüme gayelerine yönelik soruma ise Özilhan, Anadolu Isuzu’nun küme içindeki değerine vurgu yaparak, şöyle karşılık verdi: “Anadolu Isuzu çok paha verdiğimiz ve süratli büyüyen bir şirket. Yaptığımız yatırımlar ve inovasyonlarla geliştirdiğimiz eserler artık kıymetli bir noktaya geldi. Geçen yıl pandemiye karşın binin üzerinde otobüs ihraç ettik. Bundan sonraki evrede elektriklide yapacağımız ataklarla bu ihracatımızın daha da gelişeceğini, artacağını düşünüyoruz. Hasebiyle Anadolu Isuzu yatırım yapmaya devam ettiğimiz şirketimiz olacak. Eser geliştirmeye de çok yatırım yapıyoruz. Kaliteyi geliştirecek yatırımlar yapıyoruz. Çok paha verdiğimiz, çok değerli, çok başarılı, güzel yönetilen bir şirketimiz. Türk mühendislerimizle geliştirdiğimiz otobüsleri ihraç ediyoruz. Fransa’da yüzlerce otobüs satabiliyoruz. Almanya’ya yüzlerce otobüs satabiliyoruz. Ortadoğu’ya, Romanya’ya, Azerbaycan’a, Gürcistan’a satabiliyoruz. Türkiye zati otobüste şanslı bir ülke.”
“Türk vatandaşının ulaşabileceği bir araç olacak”
Anadolu Kümesi İdare Şurası Lideri Tuncay Özilhan, tüketicinin en çok merak ettiği husus olan Togg’un fiyatına yönelik açıklama yaptı. Togg yetkilileri, her fırsatta Togg’un rekabetçi bir fiyatla piyasaya çıkacağını vurgulasa da artan döviz kuru ve enflasyonist baskı paralelinde tüketicinin bu mevzuda umudunu giderek azalıyordu. Özilhan’dan Togg’un fi yatının mevcut ekonomik şartlarda nasıl rekabetçi olacağına dair değerli ipuçları geldi. Tuncay Özilhan, “İlk yola çıktığımızda bir amaç fiyat koyduk ve bütün kesim siparişlerini tamamladık. O amaç fi yata ulaştık. Üstüne çıkmadık. Euro bazında bir fi yat koymuştuk. İki yıl geçti lakin birebir yerde duruyoruz. Togg ulaşılabilir bir fi yatla piyasaya çıkacak. Biz yola çıkarken fi zibilitede yüzde 7 ÖTV ile yola çıktık. Sonrasında elektrikli araba ithalatı artınca yüzde 60’a çıkardılar ÖTV’yi. Ondan sonra yüzde 10’a düşürdüler. Ancak biz yüzde 10’un içinde kesin kalıyoruz. Yüzde 7 hesaplamıştık. Üç puanlık bir fazlalık var ÖTV’de ancak onu çözebiliyoruz, sorun değil. Türk vatandaşının ulaşabileceği bir araç düşünüyoruz” diye konuştu.
TOGG, satışta TESLA’yı model alacak
Türkiye’nin Arabası Teşebbüs Grubu’nun (Togg) fabrikası, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da iştirakiyle 29 Ekim’de açılıyor. Bu tarih prestijiyle seri üretme geçmeyi planlayan Togg, satışa Mart 2023’te başlayacak. Birçok kesim tarafından heyecanla beklenen Togg’un fiyatı ve satış stratejisi en çok merak edilen hususların başında geliyor.
Bu bahiste yandaki röportajda da okuyabileceğiniz üzere, Togg’un ortaklarından Anadolu Kümesi’nin İdare Şurası Lideri Tuncay Özilhan’dan değerli bilgiler aldım. Fakat bununla yetinmeyip, geçen hafta Togg’a yönelik daha fazla bilgi toplamak için araştırma yaptım. Togg’a yakın kaynaklardan da aldığım bilgiler, aracın satış haline yönelik yeni detaylar verdi. Togg’da bayilik sistemi olmayacak. Togg, ABD’li elektrikli araba devi Tesla üzere, yalnızca online satılacak. Togg’un da Tesla’da olduğu üzere Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde tanıtım ve tecrübe mağazaları olması bekleniyor. Bu bahisteki detaylar da 29 Ekim’deki lansmanda açıklanacak. açıklanacak değerli mevzular ortasında. Gelelim en çok konuşulan hususa, yani Togg’un fiyatına…
Togg’un satışa çıkacağı Mart 2023’e şimdi çok var. O vakte kadar döviz kuru ne olur? İktisatta ve tedarik zincirinde maliyetleri etkileyecek yeni krizler ortaya çıkar mı aşikâr olmaz lakin yaptığım araştırmalar Togg’un fiyatına yönelik değerli sinyaller veriyor.
Öncelikle Tuncay Özilhan’ın ‘ulaşılabilir fiyat’ vurgusu kıymetli. Bunu geçen hafta Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’tan da duyduk. Togg CEO’su Karakaş da sıklıkla ‘ulaşılabilir’ bir fiyatla sunulacağının sinyallerini veriyordu. Pekala, artan döviz kuru ve maliyetlere karşın bu nasıl mümkün olacak? Bu hususta hem Togg yetkililerinin hem de hükümetin büyük bir çabası var. Togg’un yüzde 10 ÖTV dilimine gireceği kesin üzere. Bu birinci kere bir Togg yöneticisi tarafından net lisana getirilmiş oldu. Elektrikli araçlarda yüzde 10 ÖTV dilimine, motor gücü 160 kW’ı, vergisiz fiyatı 700 bin TL’yi geçmeyen arabalar girebiliyor. Bu da vergisiz fiyatı azamî 700 bin TL üzerinden hesaplandığında Togg’un giriş fiyatının “bugünün koşullarında” en fazla 900 bin olacağı manasına geliyor. Lakin hiç kuşkusuz 908 bin TL, Türk vatandaşı için ulaşılabilir bir sayı olmaktan çok uzak. İşte bu noktada Tuncay Özilhan, aracı yüzde 7 ÖTV dilimine sokma maksatları olduğunu ve bunu sağlayacaklarını söylemesi değerli. Bu da aracın tekrar “bugünün koşullarında” 900 bin TL’nin de altında olacağı manasına geliyor.
Diğer yandan, 29 Ekim’de finansman konusunda da bir sürpriz gelebilir. Aracı çok daha ulaşılabilir bir noktaya çekileceği yeni bir finansman modeli üzerinde çalışıldığı da kulislerde konuşulan hususlar ortasında. Öbür yandan, Bayilik sisteminin olmamasının da fiyatta bir avantaj yaratacağı belirtiliyor. Zira bayinin aracı en az yüzde 7-8 kâr marjı ile aracı sattığı biliniyor.
ANADOLU ISUZU’DA YENİ SÜRPRİZLER YOLDA
Anadolu Isuzu, IAA Transportation’da nakliyat kesimine yönelik yeni tam elektrikli aracı Big·e’nin de dünya lansmanını yaptı. Anadolu Isuzu Genel Müdürü Tuğrul Arıkan’a Big·e’den sonra yeni bir sürprizin yolda olup olmadığını sordum. Yeni bir elektrikli aracın lansmanına hazırlandıklarını açıkladı. Arıkan, bu bahiste sürprizi bozmamak ismine fazla detay vermekten kaçınsa da yeni projenin bir elektrikli otobüs olduğunu ve dünya lansmanını önümüzdeki yıl Belçika’da düzenlenecek olan Busworld fuarında yapacaklarını söyledi. Arıkan ayrıyeten, ayrıyeten bu otobüsün kent içi yolcu nakliyatından çok turizm bölümüne yönelik bir araç olduğunun sinyallerini verdi. Arıkan, markanın otonom araçlar konusunda da kıymetli çalışmaları olduğunu hatırlatarak, “Şu anda otonom otobüsümüz Gebze Teknik Üniversitesi’de yürüyor ve yakın vakitte çalışmaları bitecek. Sonrasında da 4. etap otonom otobüsü yapacağız” dedi.
Diğer yandan, Big·e’ye yönelik sorularımızı da yanıtlayan Arıkan, 2024’te satışa sunulacak bu araçta yıllık 10 bine yakın üretim maksatları olduğunu ve batarya paketlemesini de kendilerinin yapması sayesinde yerlilik oranının yüzde 50’nin üzerinde olacağını söyledi. 1000 kg’a varan taşıma kapasitesine sahip olan Big·e, standart priz üzerinden şarj edilebiliyor, 3 ila 5 saat ortasında tam şarj kapasitesine ulaşabiliyor. Big·e için fabrikada yeni bir sınır yatırımı da yapılacak. Arıkan ayrıyeten, kamyon satışlarının yeterli gittiğini otobüs tarafında da işlerin hızlandığını söyledi. Arıkan, “Önümüzdeki periyotta 3-4 tane önemli yatırımımız olacak. Hem fabrikaya hem de müşteriye dönük. Lakin bilhassa otobüs tarafında büyümemizi destekleyecek yatırımlar bunlar. Bunun dışında bilhassa yurtdışı pazarlarında distribütörlerle olan ağlar ile ilgili. Savunma endüstrinde de büyümeyi hedefliyoruz, bununla ilgili de eser yatırım planlarımız var. Önümüzdeki 4-5 seneyi kapsayan bir yatırım planımız bulunuyor” diye konuştu. Şirket, yeni solar güç yatırımı ile fabrikada elektrik gereksinimimizin yüzde 50’sini güneşten karşılıyor.