Mehmet KAYA
ANKARA – Sanayicilerin itiraz ettiği EPDK’nın sanayicilerin yaptığı lisanssız Güneş Gücü Santrallerinde (GES) üretilen elektriğin bir kısmını fiyatsız olarak alınmasına imkan tanıyan yönetmelik Resmi Gazetede yayımlandı. Endüstriciler düzenlemenin yatırımları önleyeceği ve geçmiş periyotta yüksek bedelli yapılan yatırımların geri dönüşlerini azaltacağı tenkitlerini yapıyordu. Yönetmelikte ayrıyeten temel gayesi endüstricinin ya da tarım işletmesinin elektrik muhtaçlığını karşılamak olan düzenlemenin, faaliyetin yerine elektrik satış şirketi üzere davranmasını önleyecek düzenlemeler de yer aldı. EPDK ayrıyeten, bir bildiri yayınlayarak lisanssız GES yatırımlarının güç tüketimlerinin mahsuplaşmaya yönelik hesaplamaya ait kural oluşturdu. Bildirimle, hesaplama tekniğine nazaran fazla üretilen elektriğin YEKDEM sistemine fiyatsız olarak verilmiş olacağı kuralı getirildi.
EPDK’dan yazılı bir açıklamayla yönetmeliğin yapılma gayeleri ve getirdiği yeniliklere yönelik bir kıymetlendirme yapıldı. Düzenlemenin temel olarak, “tüketim kadar üretim” unsuruna nazaran ayarlandığını ve böylelikle şurası gücü orantısız biçimde artırma, tüketim olmadan üretim yapmaya çalışanların önlendiği, satışa husus edilebilecek üretimin disiplin altına alındığı vurgulandı.
Açıklamada, yönetmeliğin temel olarak lisanssız elektrik üretim tesisi kurma basamağında, tesisi kuracak şirketin tüketim gücü ile alakalı bir tesis kurmasına yönelik düzenleme yapıldığı hatırlatıldı. Daha sonra, kurulacak lisanssız elektrik üretim tesisinin konseyi gücünün, ilgili firmanın mukavele (tüketim) gücünün iki katına kadar çıkabilmesine müsaade verildiği hatırlatıldı.
Yapılan yönetmeliğin, şirketlerin muhtaçlığını karşılamak için yenilenebilir güç yatırımlarını özendirmeyi amaçlayan bu iki düzenlemenin uygulamasına yönelik olarak yapıldığı belirtilen açıklamada, elektrik tüketicisini esirgeyici bir yaklaşım olduğu vurgulandı. Yönetmeliğin, tüketicilerin güneş gücünden kendi tüketimlerini karşılayabilmesi olduğu vurgulanan açıklamada, “Bu düzenleme ile gerçek tüketimi olan lakin kapasite kısıtı ve yer sorunu sebebi ile üretim tesisi kuramayan tüketicilerin önü açılacaktır” denildi.
Yönetmeliğe yapılan tenkitler ortasında, lisanssız elektrik üretenlerin bedelsiz güç vermek yerine üretimi durduracağı savının bulunduğu hatırlatılan yazılı açıklamada, bunun gerçekleşmesinin beklenmediği, üretimi durduranların şebekeden elektrik almak durumunda kalacağı hatırlatıldı.
Yönetmelikle, tükettiği kadar elektriği şebekeye satma imkanı sağlandığını, bunun da üzerindeki kısmın şebekeye bedelsiz alınacağı kaydedilen açıklamada, “Böylece tabiatı gereği şebekeye entegrasyonunda dert bulunan kesintili üretim yapan yenilenebilir güç tesisleri, nitekim muhtaçlığı olan tüketiciler tarafından kurulacaktır. Getirilen kısıtın üzerindeki güç YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak bütün tüketicilere yarar sağlayacaktır” denildi. Yönetmelikle, dağıtım bedelinin ödenmemesi uygulamasının da getirildiği kaydedildi.
GES yatırımcısına yeni avantajlar
Yönetmelikle, lisanssız GES yatırımcısı üretici şirketlere birtakım yeni avantajlar getirildi. Buna nazaran, endüstrici kendi tesisinin bulunduğu dağıtım bölgesinin dışında diğer bir bölgede lisanssız üretim tesisi kurabilecek. Kojenerasyon tesisi bulunan endüstrici şayet bu tesisinde kendine kâfi elektriği üretemiyorsa, lisanssız GES kurabilecek. Sanayi tesisinin çatısındaki elektrik üretimiyle, öteki bir yerdeki tüketim tesisi ortasında münasebet kurulabilecek, tüketim mahsuplaşmasına dahil edilebilecek.
10 MW şurası gücün üstündeki tesisler direkt sisteme bağlanabilecek. Tüketim hedefli üretim tesisi kuran fakat tıpkı yerde daha fazla tesis kurma imkanı olmayan bireyler, üretimlerini karşılamak maksatlı diğer yerlerde tesis kurabilecek.
OSB hükmî kişiliklerinin kurduğu lisanssız üretim tesislerinin üretim-tüketimi OSB ana sayaçlarından mahsuplaşabilecek.
Uygulama sanıl işleyecek
Yönetmeliğe nazaran, bir yıllık devirde tüketilen elektrik kadar, takip eden yılda satış hakkı elde edilecek. Yılın birinci ayından itibaren gereksinim fazlası güce istinaden ödemeler yapılacak. Evvelki yılın tüketimini aşan üretimler ise YEKDEM’e ‘bedelsiz katkı’ olarak aktarılacak. Şayet ilgili yılda tüketim, evvelki yıl tüketimini aşarsa, ilgili yılın tüketim ölçüsü kadar satış yapılabilecek. YEKDEM’e bedelsiz olarak alınan kısım için sistem kullanım bedeli de alınmayacak.
Kendisi yanıcı yağ üretmeyen atıktan elektrik üretimi yapan şirketlere sınırlama
Öteyandan, başta taşıt lastikleri olmak üzere atık plastik ve lastiklerden elde edilen yanıcı yağlarla elektrik üretimi alanında de bir düzenleme yapıldı. Lisanssız olarak piroliz yakıtlarına dayalı elektrik üreten firmalar, piroliz tesisi kurmak zorunda olacak. Öteki yerlerden yanıcı yağları kullanamayacak.