Ekonomist Ali Ağaoğlu ve gazeteci Hakan Güldağ Baht Sohbetleri nde finansmana erişim sorununu ele aldı Escort Bayan Güldağ krediye erişimde önemli meseleler yaşayan sanayicilerin taleplerine dikkat çekti Sistemin yanlış kurgulandığına vurgu yapan Ağaoğlu paranın maliyetinin kestirilemediğini faizlerin tıpkı referanstan çıkılarak hesaplanması gerektiğini söyledi
İkili resesyon fiyatlamalarını konuştu Bayan escort Ağaoğlu bol para periyodundaki evvel spekülatif akabinde manipülatif yükselişlerin yerini düşüşlere bırakmasının olağan olduğunu belirtti Güldağ Euro Dolar’daki düşüşe dikkat çekerken Ağaoğlu ECB nin güçlü faiz adımı atması durumunda toparlanma Escort olabileceğini kaydetti
Güldağ Finansmana erişim önemli bir sorun haline geldi Yaşanan bu darboğazı Aradığınız reeskont kredisine şu anda ulaşılamıyor başlığıyla gazete manşetimize taşıdık İSO Lideri Erdal Bahçıvan da tahlil getirilmediği takdirde ihracat sayılarında ekonomiyi olumsuz etkileyecek gelişmeler yaşanabileceği ikazında bulundu Merkez Bankası Reeskontta sorun yok diyor Sendikasyon tarafının da riskli duruma gelebileceği konuşuluyor Yabancı bankaların Ekonomi idaresi yasaklarsa sizdeki kredimi derhal geri isterim ihtarları varmış Bu ortada Merkez Bankası ndan kimi ihracatçılara İhracatınız çok güzel gidiyor biraz döviz bozdursanız telefonları geldiğini de iş dünyasından duyuyoruz
Ağaoğlu Eza hakikaten büyük Birden fazla önemli probleme işaret ettin lakin aslında sorun ortak Merkez Bankası nın kredi hali Benim verdiğim reeskont kredisiyle döviz alıyorlar tutumu Eximbank üzerinden verilen reeskont kredilerinde teşviklerle yüzde 14 siyaset faizinin de altında yüzde 10 lara inen faiz oranı var Çok hoş tabelada duruyor Kullanan kim var ben şimdi rastlamadım
Güldağ Yani bana nazaran bugünkü modelin bir yere gitme imkanı yok üzere görünüyor Eylül de 16 lar civarında bir enflasyon ve 15 18 ortası bir faizden bugün faizleri düşürerek geldiğimiz nokta yüzde 45 50 faizler oldu Siyaset faizimiz daha iner mi diye kaygılanan beşerler var Birtakım işletmeler Yüzde 35 ten bulabiliyorum kredi diyor Bir ay öncesinde 20 li idi bu oranlar
Ağaoğlu Teşhis tedavi sorunudur aslında bakarsan biraz Siz teşhisi hakikat koymadığınız sürece tedavi de yanlışlı oluyor 2000 Kasım 2001 Şubat krizlerini kıyaslayarak kolay olarak söyleyeyim Birincisi likidite kriziydi döviz krizi zannedildi ona nazaran müdahale edildi İkincisi döviz kriziydi likidite krizi zannedildi ona nazaran müdahale edildi İkisi de patladı Teşhis ve tedaviyi gerçek yapmadığınız sürece kaçınılmaz olarak attığınız adımlar ve uyguladığınız tedavi sonuç vermediği üzere olayı çok daha makus noktalara götürebiliyor Bugün de bir teşhis tedavi sorunu var TL ticari kredi için döviz kuralı düzenlemesi de bunun son örneği
Güldağ Evet net olarak da tahlile kavuşmuş değil BDDK Lideri Akben kurallarda kimi esneklikler getirebiliriz açıklaması yapmıştı
Ağaoğlu BDDK nın 3 şartı birden yerine getirmen gerek dediği koşulların hepsi sıkıntı Bankalar polislik görevini şirketlere yüklüyorlar Koşullara uyacağınıza dair taahhütname verin Krediyi kullandığınız ayın birinci 10 gününde bana kontrol raporuyla gelin diyor Latife üzere Sahiden iş dünyası tarafına geçsin birileri ve bunun uygulanıp uygulanamayacağını bir görsün Zira 10 günde bilanço çıkmaz mümkün değil Onun için biz kredi KDV lerini 25 inde tahsil ediyoruz Yani ay boyunca lakin toparlanıyor şirketler Ben krediye ‘x’ faiz ödüyorum bir de ‘y’ kontrol maliyeti mi binecek üzerine Hani biz kredileri ucuzlatacaktık hani ortadaki aracılık faaliyetlerini ve maliyetlerini azaltacaktık
Güldağ Yani dövizi denetim edelim diye taşlı tarlaya sürdük arabayı bir türlü çıkaramıyoruz Pekala nasıl çıkarırız en azından kısa vadede
Ağaoğlu İlla dövize gitmesinler diyorsanız net döviz durumu tarifi getirin Eximbank tarafındaki yanılgıyı da söyleyeyim İhracat gelirinin yüzde 40 ını Merkez Bankası’na yüzde 30 unu ticari bankalara satacaksın ve bir ay boyunca döviz almayacaksın Tamam arkadaşım diyorum yapalım yapmasına da bunu yalnızca o kullandığım kredi fiyatı ve kredi vadesi mühletince kredi kadarlık ihracat için yapalım Dizaynların hakikat olması lazım Zira bunlara bir müddet sonra uyamayacak şirketler yetişemiyorlar
Güldağ Bu nedenle üstteki örnekleri verdim Gerçek bölümden kimle konuşsam sıkıntılı ve tahlil için adım atılmasını talep ediyor
Ağaoğlu Sayın Güldağ paranın maliyeti Türkiye de bilinmiyor Türk lirası için de döviz için de Bugün Türk lirası 24 ler 17 ler 35 ler 48 ler lakin buna karşılık enflasyon teorik olarak 70 lerde o sayıya da artık itimat azaldığı için
Güldağ 80 e dayandı
Ağaoğlu Benim kendi enflasyon endeksim olan Ispanak Ceviz Endeksi ni de söyleyeyim Birinci 6 aylık yüzde 88 Hem Türk lirası hem dövizde vadeler çok kısaldı Yani bir yıllık krediyi bulmanız neredeyse imkanınız Geçtim 1 2 aylık kedilerde bile 9 10 lardan bahsediliyor Artık dolar bazında 9 10 dediğiniz yer sahiden çok yüksek Yıllık bazda konuşsak bile yüzde 10 marj yapabilen şirket çok az bunları kim nasıl finanse edecek Paranın maliyetini bilemediğimiz için hesap kitap yapamıyoruz Senin kredibiliten ile benim kredibilitem ortasında fark olabilir lakin faiz düzeyi diyelim ki yüzde 50 bana 52 verirler sana 58 verirler yahut bana 54 verirler sana 51 verirler Fakat 50 dir referans Yani yeknesaklaşması lazım bu faiz ortamının Yeknesaklaşmasından kastım faizlerin tıpkı referanstan çıkılarak hesaplanması lazım Artık bütün faizler farklı referanslardan türetiliyor Ancak bir tane Türk lirası var Tek bir para var ve bu paranın da tek ihracatçı bankası orada yüzde 14 diyor KKM yüzde 17 mevduat faizi 22 24 ler ortasına çıkmış
Güldağ Ben duruma Eylül itibariyle bakma eğilimindeyim Az evvel bu yüzden Eylül den örnek verdim Zira tam o sırada işin şirazesini kaydı diye düşünüyorum Dünyada bu tartışmaların şimdi ortaya çıkmadığı bir periyottu Yani biz kendi kendimize çok şey yaptık bu süreçte Hiç diğerine yüklemeyelim Dünyanın tesiri açık var Lakin bizim elimizden gelen bir şey yok durumuna getirdiğimizde senin birinci söylediğin noktaya geri dönmüş oluyoruz Teşhisi yanlışsa tedavisi hiç olamıyor Esasen ortada bence bir teşhis de yok Meseleleri pansuman etme uğraşı var Güya enflasyon kendi kendine geldi buralara
Ağaoğlu Umut bir strateji değil kelamı vardı katılıyorum Sahiden bir stratejinizin olması lazım Metodolojinin olması lazım ve bunu daha evvelden denenmişleri de kullanan bir yaklaşımla yapalım Umarım buradan da dönülür
Güldağ Faizleri hayata piyasa gerçeklerine uygun bir platoda eşitlememiz gerektiğin görüşüne katılıyorum
Güçlü faiz artışı pariteyi uçurumdan alır
Güldağ İhracatımız açısından bizi yakından ilgilendiren Avrupa da sakinleşme var siparişler azalıyor Öte yandan Euro Dolar 1 0116 ile 20 yılın en düşük düzeylerine geldi Bu iki gelişme perspektifinde neler söylersin
Ağaoğlu Pariteyi konuştuğumuz vakitlerde 1 0375 1 0425 kıymetli bir dayanak diye konuşmuştuk Son iki günde bu takviyeler süratli kırıldı Dolar endeksinde önemli hareketler gördük Önümüzdeki günlerde piyasayı bir manada bana nazaran yönlendirici dolar endeksi olacak 106 80 lerdeyiz 112 ler dediğimiz vakit benim Euro için varsayımım 1 lerin görüleceği kaçınılmaz olur Yani 1 00 görülür fakat 1 00 teknik sebeplerden ötürü aşağıya kırılmaz orada eminim çok opsiyonlar vardır Onları korumak isteyeceklerdir Bir formda orası korunur Şayet Avrupa Merkez Bankası faiz artışına razı olursa ki bence olmak zorunda Bu enflasyonun karşısında yapacağı hiçbir şey yok İşi biraz daha ivedi edecek noktaya getirirlerse Euro nun en azından uçurumdan aşağı düşmesini engellerler Biraz daha süratli ve güçlü faiz artışı gelirse Euro da tekrar bir toparlanma olur diye düşünüyorum 1 0850 1 09 lara kadar bile sürebilecek bir toparlama yani bu bahsettiğim 3 9 aylık bölgeden bahsediyorum Şayet olmazsa 1 kırılırsa ne olur sorusunun da buradan karşılığını vermiş olayım 0 9250 ye gidiyor Euro Şayet 1 00 korunamaz ise Bu Türkiye açısından ihracatçımız açısından hiç güzel haber değil Bir de hem ölçü olarak talep düşecek hem de tıpkı ölçüsü satsanız bile elde edeceğiniz ünitesi düşecek
Avrupa bu kış çok üşüyecek
Güldağ Resesyon tasaları bir müddettir fiyatlanıyordu fakat bu hafta petrolden pariteye tüm enstrümanlarda sert hareketler gördük Petrolde 10 dolarlık düşüşler yaşandı IMF Lideri sakinliğin güç tarafından başlayan bir adımla hissedileceğini söyledi
Ağaoğlu Resesyon beklentisi herkese sirayet etti lakin ben tekrar anlamadım diyeceğim Bol parayı siz vaktinde düzgün ve denetimli bir halde çekmediğiniz için fiyatlar olması gerekenin çok daha üzerine çıktı Zira servet hesaplamaları yapılmaya başlandı Ben buraya kadar para kazandım zannedildi aslında bu kazanılan paranın hepsinin de onun olmadığını kimse kimseye anlatmadı Evvel spekülatifti sonra manipülatif hale geldi artık bunların geri çekilmesi de sert olduğunda vay efendim resesyon Senin işaret ettiğin IMF uyarısı hakikat güç tarafı sorunlu Güç konusunda yaptırımların ikinci üçüncü dördüncü versiyonlarının tesiriyle Avrupa yı soğuk bir kış bekliyor
Güldağ Avrupa bu sene biraz üşür diyorsun
Ağaoğlu Donmasa bile çok üşüyecek Bu güç denklemi tartışılırken petrol tek başına üstte kalmıştı Öbür bütün hepsi resesyon fiyatlamaya başladığında aslına bakarsan petrol de son demlerini oynuyordu diyeyim Bir gereksiz gerilim vardı Finans piyasalarındaki hareketin petrol piyasasına bu kadar sirayet etmiş olması buna bağlı