İran resmi ajansı İRNA’ya nazaran, İran müzakere heyetinin danışmanı Muhammed Marandi, Lübnan merkezli Al-Mayadeen televizyonuna nükleer muahedenin yine uygulanmasını sağlama ve ABD’nin muahedeye dönüşünün ele alındığı Viyana’da devam eden nükleer görüşmelere ait açıklamada bulundu.
Marandi, Viyana’daki müzakerelerde İran ile Amerika ortasında kimi mevzularda görüş ayrılıkları kaldığını belirtti. Marandi, İran ile Avrupalılar ve Rusya ortasında bir fikir ayrılığının olmadığını savundu.
İran’ın, kendileriyle nükleer mutabakat olarak bilinen Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı (KOEP) çerçevesinin dışında bir talebinin bulunmadığını ileri süren Marandi, “Devrim Muhafızları konusu da nükleer müzakerelerde bir kaide değildi. Batı medyası bu mevzuyu büyüttü.” sözlerini kullandı.
Marandi, Viyana görüşmelerinde genel ilerleme kaydedildiğini lakin dikkatli olunması gerektiğine dikkat çekti, “Ancak birtakım meselelerin hala çözülmesi gerekiyor. Bir muahedeye varıp varmayacağımızı bilmiyorum.” dedi.
İran’ın ilerlemeyi görmesinin değerli olduğunu söz eden Marandi kelamlarını, “İlerleme devam ettiği sürece müzakereler devam edecek ve bizim için değerli olan adil bir muahedeye varmak.” diye sürdürdü.
Marandi, ABD’nin, İran’ın kaygılarını giderecek kararlar alması gerektiğini de vurgulayarak, “Bazı Avrupalı kaynaklardan, Amerikalıların mutabakattaki birtakım hususları tekrar ele aldıklarına dair bilgi aldım.” açıklamasında bulundu.
İran ile nükleer müzakereler
İran ile 2015’te imzalanan nükleer muahedenin tekrar tam manasıyla uygulanmasını sağlama ve ABD’nin muahedeye dönüşünün ele alındığı görüşmeler, Nisan 2021’den bu yana aralıklarla Viyana’da yapılıyor.
Viyana’da Rusya, Çin, Almanya, Fransa, İngiltere ve İran’dan üst seviye temsilcilerin iştirakiyle yapılan müzakerelere, eski ABD Lideri Donald Trump devrinde 2018’de muahededen tek taraflı çekilen Washington, AB aracılığıyla dolaylı iştirak sağlıyor.
Washington, Tahran’ın mutabakattaki taahhütlerine geri dönmesini istiyor. İran ise nükleer mutabakattan ayrılan taraf olarak öncelikle ABD’nin mutabakata dönerek tüm yaptırımları kaldırmasını ve muahededen tekrar ayrılmayacağına dair garanti vermesini talep ediyor.
Taraflar son olarak Mart 2022’de toplanmış, AB Dış Alakalar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, “dış etkenler” nedeniyle görüşmelere orta verildiğini duyurmuştu.
Borrell’in 25 Haziran’daki Tahran ziyaretinde, ABD ile İran ortasında AB aracılığıyla yapılan dolaylı görüşmelerin Doha’da sürdürülmesine karar verilmişti. 29 Haziran’da yapılan görüşmelerde de ilerleme sağlanamadığı açıklanmıştı.
AB Dış Münasebetler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Borrell, 20 Temmuz’da İran ile ABD ortasındaki uyuşmazlığı çözmek için taraflara yeni bir taslak metin sunduğunu duyurmuştu. Tahran ve Washington idareleri de AB’nin sunduğu yeni tahlil tekliflerini olumlu karşıladıklarını açıklamıştı.
Yaklaşık 5 aylık ortanın akabinde 4 Ağustosta taraflar, Avusturya’nın başşehri Viyana’da müzakereler için yine bir ortaya gelmişti.