Yener KARADENİZ
Geçen yılı 23,2 milyar dolar ihracat ile kapatan, bu yıl için ise 23 milyar dolarlık maksat koyan hazır giysi ve konfeksiyon dalı oyuncuları, dolan kapasiteleri ve düşen kârlılıklarını dijital dönüşümle aşmak için hummalı bir çalışma içinde. Kesimde faaliyet gösteren 40 bin işletmenin çatı kuruluşu olan Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) kelam konusu alanda dönüşümü de içeren mevzular için geçen hafta Ticaret Bakanlığı yetkilileri ile tekrar bir ortaya geldi.
Bakanlığın hazır giysi ve konfeksiyon kesiminde hangi alanda ne çeşit tahlillerle ne kadarlık yarar sağlanacağına yönelik anket çalışması başlattığı belirtildi. Kesim temsilcileri yeni yatırımlar ve mevcut tesislerde yapılacak teknolojik dönüşümle mevcut kapasiteyle yüzde 15’e kadar ek kapasite yaratılabileceğini belirtirken, kârlılığın ise kıymetli oranda güzelleştirilebileceğini lisana getirdi. İş insanları, bu kapsamda yapılacak yatırımların geri dönüşünün uzun sürdüğü münasebeti ile 1-2 yıl ödemesiz 5-6 yıl vadeli kredi talebinde bulundu.
Kârlılık düştü, kapasite doldu
Türkiye hazır giysi ve konfeksiyon kesimi, yaklaşık 40 milyar doları iç piyasa ve 20 milyar doları da ihracat olmak üzere 60 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahip. Şubat 2022 datalarına nazaran dalda 40 bin işletme bulunuyor ve bu işletmelerde 690 bine yakın da istihdam sağlanıyor. Salgın ile birlikte değişen tedarik zinciri ve artan hammadde ve emtia fiyatları nedeni ile 40 bin üretici şirket bulunmasına karşın bölümde kapasiteler yüzde 84,1 ile 2020 şubat ayından bu yana en yüksek düzeye çıkarken kârlılık ise tam zıddı oranda hareket etti. TGSD tarafından geçen yıl yapılan araştırmaya nazaran kesimde kârlılık 2019’dan başlayarak düşen bir grafik çizmiş ve 2018’de 96,8 olan kârlılık endeksi 2020 aralıkta 82,2’ye, 2021 haziran ayında ise 67,65’e kadar düşmüştü.
Hali hazırda kârlılıkta düşüşün devam ettiğini lisana getiren kesim temsilcileri, hem kapasite hem de kârlılık ile ilgili sıkıntıları bir nebze olsa da aşmanın yolunun dijital dönüşümden geçtiğini lisana getirdi.
Bakanlık ile görüşme gerçekleştirildi
Bu dönüşümü de içeren bir ekip sektörel sıkıntılar ile ilgili olarak geçen hafta TGSD Lideri Ramazan Kaya ve TGSD Lider Yardımcısı Tanzer Gözek, Ticaret Bakanı Yardımcısı Ö. Volkan Ağar ve İhracat Genel Müdürlüğü Dokumacılık ve Konfeksiyon Eserleri Daire Lideri Ahmet Onur Öztürk ile bir ortaya geldi. Kelam konusu ziyaret ile ilgili değerlendirmede bulunan TGSD Lideri Ramazan Kaya, salgından bu yana devam eden hammadde ve emtia fiyatlarının yüzde 100’e yaklaşan oranda arttığını bunun da şirketlerin sermaye gereksinimini artırdığını kaydetti. Kârlılığın da bu üzere nedenler ile kıymetli oranda gerilediğini anlatan Kaya, “Rakamlara bakarsanız adetlerimiz artıyor lakin ünite fiyatlarımız olması gerektiği yerde değil. Hammadde ve emtia fiyatları yüzde 100’e varan oranda artarken bizim ünite fiyatlarımız yalnızca yüzde 10-12 arttı. Dalda kârsızlık var. Bizim katma bedelli mal yapabilmemiz için kesinlikle yerinde dijital dönüşüme muhtaçlık var. Yazılımdan tutun 3D yazıcıdan sanal gözlüklere, tabletten dijital ekranlara kadar teknolojik dönüşüm başlatmamız gerekiyor. Bunlarla ilgili de finansmana muhtaçlık var. Bu yatırımların geri dönüşü kısa değil. 1-2 yıl ödemesiz 5-6 yıl vadeli finansman takviyesine gereksinimimiz var. Ya da yapacağımız yatırımı vergimizden mahsup yapalım. Bunları bakanlık yetkililerine ilettik. Onların da bu mevzuda çalışma yaptıklarını söylediler” diye konuştu. Verilen bilgiye nazaran bakanlık bu kapsamda hazır giysi ve konfeksiyon bölümünde hangi dijital dönüşümde, nelere gereksinim var, bu gereksinimler nasıl farklılıklar yaratır üzere birçok başlıkta bir anket çalışması başlatmış. Kelam konusu anket çalışmasının sonuçlarına nazaran de dijital dönüşüme yönelik bir paket gündeme gelecek.
Mevcut kapasite ile yüzde 15 artış sağlanabilir
TOBB Hazır Giysi ve Konfeksiyon Bölüm Meclisi Lideri Gurur Fayat da verimlilik aslı ile tüm bölümün tamamiyle dijital dönüşüme muhtaçlık duyduğunu lisana getirdi. Üretimi izlemeden satış pazarlamaya kadar her türlü etabın dijitale aktarılması gerektiğini belirten Fayat, “Büyük oyuncular bunu yapabiliyor lakin orta ve küçük ölçekli ki Türkiye’de bunların sayısı çok daha fazla dijital dönüşüme ayıracak bütçesi yok. Münasebetiyle bunun tesir ve gereksinim tahlilinin yapılması, ilgili mercilerin de bu bahiste dayanak vermesi gerekiyor. Bu bahiste ne kadar süratli yol alınırsa verimliliği de o derece artırmış olacağız. Yerinde dijital dönüşüm ile mevcut kapasiteler ile daha fazla eser üretecek duruma geleceğiz” dedi. Bu mevzuda kendi şirketinde hayata geçirilen dijital dönüşümün sonuçlarını örnek gösteren Fayat, şöyle konuştu “Şu an şahsî her bir operatörün bile verimliliğini ölçüp her an izleyebiliyoruz. Çalışanlar sayıları elektronik ortamda gördüğünde bir rekabet içine giriyor. Bunu tüm kademelere yaydığımızda verimlilikte yüzde 15- 20’ye varan oranlarda iyileştirmeler gerçekleştirmiş olduk. Bunu mevcut kapasiteler içinde yaptığımız için çok önemsiyoruz. Bu dönüşümün tüm kesim için çok süratli bir halde hem eğitimi hem de finansmanının sağlanması lazım.” Fayat, çok düzgün bir dijitalleşme ile tüm dalda yüzde 15 üzere bir artışın mevcut kapasite ile sağlanabileceğini belirterek, “Bu çok değerli bir oran. Bunu kendi şirketimde çok net gördüm. Bunu tüm kesime yaydığımızda ek bir makine yatırımı yapmadan verimliliği artırmış olacağız. Firmanın kapasitesi ile alakalı olmak üzere 10 milyon dolarlık ihracat yapan orta ölçekli bir fi rma birkaç yüz bin dolar ile bu yatırımı yapabilir ve bu periyotta bu meblağ çok kıymetli bir sayı. O nedenle dayanak gerekiyor” sözlerini kullandı.