Mehmet Hanifi GÜLEL
Ulusal Süt Kurulu (USK) çiğ süt fiyatını 15 Mayıs’tan itibaren geçerli olmak üzere litresinin 7,50 TL olarak belirlenmesinin akabinde artırımlı eserler raflarda yer almaya başladı. Süt, ayran ve yoğurt üzere pastörize eserlere çabucak yansıyan fiyatlar, olgunlaştırılmış peynir kümesinde ise etiketlere yeni yeni yansıyor. Markalı süt eserlerinde eserine nazaran değişkenlik göstermekle birlikte yüzde 40’a varan artışlar yaşanırken, özel markalı (private label) eserlerde ise fiyat artışı yüzde 18,5 olarak hesaplandı.
Süt artırımıyla birlikte sıvı kümesinde fiyatın geçerli olduğu tarihten itibaren birkaç gün içinde yansıdığını kaydeden Ambalajlı Süt ve Süt Eserleri Sanayicileri Derneği (ASÜD) Denetleme Şurası Üyesi Hakan Kazancıgil, peynir kümesinin ise biraz arttan takip ettiğini söyledi. Bunun nedenin olgunlaştırma durumundan kaynaklandığını belirten Kazancıgil, “Klasik peynir ve eski kaşar eserlere zincir marketlerde yaklaşık 2 ay sonra artırımlı olarak yansır. Burada fiyatın geç yansıması eski süt fiyatından alınmış olmasından kaynaklanıyor. Bunlarda bile artık müddetler bir aya düşürülmüş durumda. 15 Haziran’dan sonra çabucak hemen bütün eski eserler bitmiş olur ve yeni fiyatlar yansımaya başlayacak” dedi.
Yemin üretimdeki hissesi yüzde 70’e dayandı
Süt ve süt eserlerinin maliyetlerinin güç, yem ve işçilikten oluştuğun aktaran Kazancıgil, resmi hesaplara nazaran yem maliyetinin yüzde 65 olduğunu, çiftlik hesaplarına nazaran ise yüzde 70’i bulduğunu söz edildiğini söyledi. Bu oranın hiç bu kadar yüksek olmadığını ve evvelce yarı yarıya olduğunu söz eden Kazancıgil, 1 kilogram sütün maliyetinde öbür ögeler azaldığını, yemin toplam maliyetteki hissesinin çok arttığını söyledi. İşletmelerin personellik maliyetleri başka maliyetlere nazaran çok düşük kaldığını bildiren Kazancıgil, “1 eserin kilogram maliyeti hesaplandığında en düşük girdilerden bir tanesi personellik yer alıyor. Kesimde kimi firmaların çalışanlarına artırım yapmaya başladı. Çalışanlara temmuz ayında yüzde 20 artırım yapmak lazım” diye konuştu.
“Alarm takılan eserlerde firmalar reklam yapıyor”
Zamlardan evvel kesimde bir hareketliliğin yaşandığını söyleyen Kazancıgil, fiyatların artmasıyla birlikte tonaj satışlarda düşüşlerin başladığını aktardı. Satışlarda vadelerin daha 3 ayın altına düşmediğini vurgulayan Kazancıgil, üstün marketlere satışların 60 gün olarak yer aldığını lakin, bunun da 75 günü bulduğunu belirtti. Son günlerde birtakım süt eserlerine takılan alarmlar konusunda da değinen Kazancıgil, alarm takılan o eserlerde firmaların kendi reklamını yaptığını söyledi.
Üretici yem, endüstrici güç maliyeti baskısı altında
Süt üreticisinin yem, endüstricinin ise güç maliyeti baskısı altında olduğuna dikkat çeken Kazancıgil, bunun ikisinin altını incelendiğinde dövize endeksli hammaddeler olan doğalgaz ve elektriğe gelen artırımların da eserin fiyatını direkt etkilediğini bildirdi. Yem girdisinin çiğ sütü etkilediğini, güç girdisinin ise endüstricinin üretim maliyetini etkilediğini lisana getiren Hakan Kazancıgil, “Söz konusu girdilere gelen artırımlar en son tüketiciye yansıyor. Son elektrik artırımından evvel klasik peynir üretimi yapanların 1 tenekesinin 50 lira güç maliyeti vardı. Tekrar ambalaj olarak boş tenekenin fiyatı da 50 liraya çıkmış bulunuyor. Boş tenekeye 1 gram eser koymadan eneji ve ambalaj maliyetiyle 100 liraya mal oluyor. Başka yandan günlük 30 ile 50 ton süt işleyen küçük ve orta işletmelere aylık 1 milyon TL faturalar gelmeye başladı” dedi.