2022 Nobel Fizik Ödülü’nü kuantum mekanikleri konusundaki çalışmalarından dolayı Fransız fizikçi Alain Aspect, Amerikalı teorik ve deneysel fizikçi John F. Clauser ve Avusturyalı kuantum fizikçisi Anton Zeilinger kazandı.
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi’nde düzenlenen basın toplantısında, mükafatın, üç bilim insanına, “dolanık fotonlarla ilgili deneyler, Bell eşitsizliklerinin bozulduğunun gösterilmesi ve kuantum enformasyon biliminde öncülükleri” vesilesiyle verildiği açıklandı.
Açıklamada, Aspect, Clauser ve Zeilinger’ın bu çığır açan deneylerle, dolanık durumdaki parçacıkların denetim edilmesi ve araştırılması potansiyelinin varlığını ortaya koyduğu belirtildi.
2021’de de Nobel Fizik Mükafatı üç bilim insanı kazanmıştı
2021 Nobel Fizik Ödülü’nü, Japon meteorolog ve klimatolog Syukuro Manabe, Alman oşinograf ve iklim modelleyicisi Klaus Hasselmann ve İtalyan teorik fizikçi Giorgio Parisi kazanmıştı.
“Dünya’nın ikliminin fizikî modellemesini yapan, global ısınmayı kusursuz öngören ve değişkenliğini ölçen” Manabe ve Hasselmann’ın “karmaşık sistemlerin kavranmasına ezber bozan katkı sundukları” bildirilmişti.
Parisi de “atomdan gezegen ölçeğine kadar fizikî sistemlerde dalgalanmalar ve düzensizliğin etkileşimini keşfinden” dolayı mükafata layık görülmüştü.
Nobel Fizik Mükafatı, 2020’de kara deliklerin keşfine katkı sağlayan çalışmalarından dolayı İngiliz matematiksel fizikçi Roger Penrose, Alman astrofizikçi Reinhard Genzel ve Amerikalı gök bilimci Andrea Ghez ortasında paylaştırılmıştı.
Ghez, 1901’den bu yana mükafatı kazanan dördüncü bayan olmuştu. 1903’te Marie Curie, 1963’te Maria Goeppert-Mayer ve 2018’de Dana Strickland Nobel Fizik Ödülü’nü kazanmıştı.
Ödül, 2019’da da “evrenin yapısının ve geçmişinin anlaşılmasına yardımcı olan keşiflerinden” dolayı Kanadalı fizikçi ve teorik kozmolog James Peebles, İsviçreli astrofizikçi Michel Mayor ile İsviçreli gök bilimci Didier Queloz’e verilmişti.
Nobel Fizik Mükafatı, 1901’den bu yana her yıl fizik alanında insanlığa kıymetli katkı sunan bireylere veriliyor.
Ödülü, 1921 yılında ünlü Alman fizikçi Albert Einstein kazanmıştı.
1915 yılında kristallerin yapılarını X ışınları yardımıyla tahlil eden Lawrence Bragg, 25 yaşında Nobel Fizik Ödülü’nü babası William Henry Bragg ile paylaşmış ve bugüne kadar mükafatı kazanan en genç fizikçi olmuştu.
Arthur Ashkin de 96 yaşında Nobel Fizik Ödülü’ne layık görülerek şimdiye kadar bu mükafatı kazanan en yaşlı fizikçi unvanını kazanmıştı.
Nobel Tıp Mükafatı İsveçli biyolog Paabo’ya verilmişti
2022 Nobel Tıp Mükafatı, insan evrimine ait çalışmalara imza atan 67 yaşındaki İsveçli bilim insanı Svante Paabo’ya verildi.
Nobel’in resmi internet sitesinden dün yapılan açıklamaya nazaran, 2022 Nobel Tıp Ödülü’nü, “soyu tükenmiş homininlerin genomları ile insan evrimine ait keşiflerinden ötürü” İsveçli biyolog Paabo kazandı.
Açıklamada, Paabo’nun, küçük bir parmak kemiğinin genom verisi ile 30 bin yıl evvel yaşayan ve “denisovanlar” olarak isimlendirilen cinsleri de keşfettiği belirtildi.
Nobel Komitesi, Paabo’nun yaklaşık 200 bin ila 35 bin yıl evvel yaşamış insan çeşidi olan Neandertalların genom dizilimini yaptığını da açıkladı.
Komite, Paabo’ya 10 milyon İsveç kronu (16,6 milyon TL) kıymetinde ödül verecek.
Paabo kimdir?
Svante Paabo, İsveç’in Stockholm kentinde 1955’te kimyager anne ile biyokimyager babanın çocuğu olarak dünyaya geldi.
Uppsala Üniversitesi’nde eğitim alan Paabo, çalışmaları sayesinde 1992’den bu yana birçok mükafatın sahibi oldu.
Paabo, evrime ait kitaplar da kaleme aldı.
Paabo’nun babası Sune Bergström da prostaglandin unsuruna ait buluşları hasebiyle 1982 Nobel Tıp Ödülü’nü almıştı.
2021 Nobel Tıp Mükafatı “ısı ve temas reseptörleri” keşfine gitmişti
2021 Nobel Tıp Ödülü’nü, “ısı ve temas reseptörlerini keşiflerinden” dolayı David Julius ve Ardem Patapoutian kazanmıştı.
İsveçli Alfred Nobel’in vasiyeti üzerine vefatından sonra 9 Haziran 1900’de kurulan Nobel Vakfı’nın insanlığa hizmette bulunanlara verdiği mükafatlar, dünyada en saygın mükafatlar olarak kabul ediliyor.
İlk Nobel mükafatları 1901 yılında sahiplerini buldu. Nobel Mükafatları, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından, şahıslar yahut kuruluşlara fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 farklı kısımda en başarılı kabul edilen isimlere veriliyor.
1901 ila 2021’de 112 Nobel Tıp Mükafatı verildi. Mükafatı kazananlardan 12’si bayandı.
Nobel Tıp Ödülü’nün en genç kazananı, 1923 yılında insülinin keşfinden dolayı 32 yaşındaki Frederick G. Banting oldu.
1966 yılında “tümöre neden olan virüsleri” bularak Nobel Tıp Ödülü’nü kazanan 87 yaşındaki Peyton Rous ise mükafatı alan en yaşlı bilim insanı olarak tarihe geçti.
