Ekonomist Ali Ağaoğlu ve gazeteci Hakan Güldağ bu hafta Baht Sohbetleri nde merkez bankalarının faiz Kıbrıs Escort kararlarını ve ileriye yönelik beklentileri yorumladı İkili TCMB için tek haneli faiz rotası na dikkat çekerken Fed in çizdiği yol haritası sonrası bedelli dolar ve yüksek faiz sürecine işaret etti Lefkoşa Escort
Güldağ ve Ağaoğlu borsada yaşanan olağan dışı fiyatlamaları da ele aldı Ağaoğlu mekanik arıza ya yönelik tamiratın devam ettiğini belirterek borsada yükseliş potansiyeli olduğunu lakin ferdi yatırımcıların daha dikkatli olması Girne Escort gerektiğini vurguladı
Güldağ Merkez Bankası beklendiği üzere faizi 100 baz puan daha indirdi Faizi indirmez diyenlerin de sayısı her şeye karşın fazlaydı Bir yanda da Yapar nasıl olsa bu yola Magosa Escort girdi diye düşünenler vardı Bu yola girdi denilmesindeki en kıymetli nedenlerden biri son devirde Ankara da sıklıkla konuşulan Sayın Cumhurbaşkanı nın seçime çift hanenin altında gidelim daveti Bunu da yüzde 9 diye kabul ediyor beşerler Taban fiyat 10 bin lira olacak talimatı olduğu söyleniyor Fakat bunlar duyum Merkez Bankası’nın adımlarına bakarsak piyasaya nasıl bir yararı var soru işareti Seninle çok sık konuştuğumuz iş gören faiz diye senin ismini koyduğun faiz oranlarına bir yararı oluyor mu gördüğümüz kadarıyla olmuyor
Ağaoğlu Herkes sarfiyat Mersin e biz gideriz bilakis Faiz indirimi bir şey tabir etmiyor Dediğim üzere iş gören faizi öbür bir dünya Faizi indirdiğiniz vakit nakdî kolaylık yahut krediye erişim imkanı sağlıyor musunuz artırıyor musun Hayır Hatırlarsan Ankara daki toplantıda da Merkez Bankası esasen ben kredileri geçen seneye nazaran 4 katına çıkardım artık daha fazla vermeyeceğim diyordu O vakit indirdiğiniz faiz iş görmüyorsa bu faiz neden orada duruyor Getirilmiş olan düzenlemeler nedeniyle bono faizleri 10 5 11 5 bandına süratli sert biçimde düşen bono faizlerine benzeri bir durum Bankalar Merkez den aldıkları ucuz paraya karşılık Hazine ye kredi verecekler Çok manalı mı Hiçbir işe yaramıyor yani onun yerine farklı bir Hazine faiz oranını belirlesin Merkez Bankası direkt Hazine ye verir Bu 1990 lardan evvelki devirde hatta 2001 krizine yol açan mevzudur onlardan bir adedidir Direkt Merkez Bankası Hazine ye avans versin Onlar ortalarında halletsinler bizi de karıştırmasınlar falan demek geçiyor içimden lakin neyse onun dışında bir işe yarayan bir faiz indirimi değil
Güldağ Finansmana erişim sıkıntılarını çözmek için güya bu faiz indirimleri yapılıyor deniyor fakat orası gitgide sıkışıyor Yani zati kredi sayıları da bunu doğrular nitelikte Bir yıllık kredi artışı yüzde 17 ler civarına geldi 18 in altında TÜİK’in açıkladığı enflasyonun 81 ÜFE nin 144 olduğu bir yerde 18 lik kredi büyümesi hiçbir işe yaramıyor Bunu da sık sık söz ediliyor
Ağaoğlu Yüzde 12 faiz yüzde 81 TÜFE dediğimiz vakit 69 puanlık farktan bahsediyoruz Sahiden bu kadar eksi manalı bir düzey değil Dünya iktisat literatürüne harikulade bir deney armağan ediyoruz şu anda Literatür bizi bu deneyle anacaktır Başarılı olursak iktisat Nobel i verirler herhalde bize lakin başarılı olmazsak da neyin nasıl yapılmaması gerektiğiyle ilgili de değerli bir kısım ayrılacaktır bize diye düşünüyorum
Güldağ Alışılmış merkez bankaları haftasında en kıymetli gündem ABD Merkez Bankasıydı Fed faizi 75 baz puan artırdı sanki 100 baz puan gelir mi diye merak ediliyordu
Ağaoğlu 100 bekleyenler vardı ancak geçen hafta konuşmuştuk 100 artırması çok manalı değil diye Aslında Jackson Hole de bunu söylemişti Powell eski 3 büyük merkez bankacıyı da kendisine referans olarak kullanarak Enflasyon bizim namusumuz onu sonuna kadar gayret ederek aşağı indirmeye çalışacağız Bu bizim asli vazifemiz Fed in 2 Kasım da ve 14 Aralık ta toplantıları var Büyük ihtimalle toplamda 125 baz puan daha geliyor Yani faizi yüzde 4 25 4 50 patikasında tutacak
Güldağ Bu beklentiler doğrultusunda da ABD doları kıymet kazanmaya devam ediyor Nedir beklentin
Ağaoğlu Önümüzdeki periyotta paranın maliyeti artacak doları bedelli kılmaya devam edecek Şu anda 111 lerde olan dolar endeksinin 120 ye çıkması çok önemli bir ihtimal haline geldi
Güldağ Powell’ın açıklamaları bir resesyonun da kabulü manasında kıymetlendirilebilir değil mi Tam da bu sıralarda bizim kahin hocamız Rubini de uzun ve kritik bir resesyondan bahsetmeye başladı
Ağaoğlu Faizle enflasyonun denkleştiği noktaya kadar ben bir resesyon riskini kendi adıma görmüyorum Yahut yaşanacak olan resesyon o denli yıkıcı dökücü kırıcı olacağını zannetmiyorum Uzun da süreceğini düşünmüyorum Fed in ne kadar uzun mühlet bu faizleri tutacağına bağlı olmak üzere resesyonu konuşuruz Şu anda doğrusu kısa bir düzeltme üzere görünüyor Ancak buna karşılık Rusya daki bilhassa bu seferberlik ilanı nükleer riskin daha da artmış almış olması bu beraberinde bu türlü daha apayrı jeopolitik riskler getiriyor olursa o vakit öteki bir dünyadan kelam ederiz Fakat yalnızca Fed’in faiz artışları nedeniyle Rubini nin bu kehanetine şimdilik katılmamayı tercih ediyorum
Güldağ Pekala iki yıllık Amerikan tahvil getirilerinin 4 e çıkmış olması bir işaret midir
Ağaoğlu Olağan ki onlar biraz iyimserliği fiyatlamışlardı artık artık gerçekleri fiyatlıyorlar Fed bile resesyona karşın büsbütün enflasyonu denetim altına alacağım diyor Çabuk bitmeyecek bu yüksek faiz periyodu ve artık fiyatlasınlar bir zahmet Onu yapıyorlar ve 10 yıllıklar kıymetli 10 yıllıklarda 3 80 lerin üzerine tekrar çıktık Daha evvelki tepenin de üzerine çıktık 3 80 den 5 e mi masraf diye diye ben artık soru sormaya başladım kendime O vakit durum biraz farklı olacak
Güldağ Alman tahvillerinde de hareketlilik var üzere görünüyor Yani şu kelamını tuttum artık gerçekler fiyatlanacak üzere bir çerçeve var Zira herkesin ayağı yere değmeye başladı Değmeyeni de esasen IMF de Dünya Bankası da söylüyor Fed de söylemeye başladı
Borsa için bir mühlet daha temkinli olmak gerek
Güldağ Borsa ve borsacı sorunumuz ortaya çıktı son devirde Geçen hafta sen Mekanik arıza uzun sürmez diyerek durumu hoş özetledin Bütün haftada bunu konuştuk Hatta olay da patladı Biraz da gözyaşlarıyla sonuçlandı küçük yatırımcı açısından Hala yeterli bir alternatif aracı borsa Sence meselelerin üstesinden gelindi mi
Ağaoğlu Borsa ilgi görmeye devam edecek Bahsettiğimiz mekanik bir manipülasyon muydu hayır Orada bir imkan gördü birileri o imkanı kantarın topuzunu kaçırırcasına kullandılar Biraz abarttılar
Güldağ Düzenleyici otorite bu süreçte doğrusu çok sessiz kaldı Tahminen de bir modül manipülasyon lafları oralardan çıkmış olabilir Niye bu kadar sessiz kalındı diye Pekala sen bu noktada yatırımcılarımıza borsaya ilgi duyanlara ne tavsiye edersin
Ağaoğlu Ferdi yatırımcılar için birinci ders Açgözlülük öldürür Durumu olanlar ya da rastgele bir konum almak isteyenler bir mühlet daha dışarıdan izlesinler Bahsettiğimiz mekanik arıza düzeltilme çalışmaları devam ediyor O tamirat kesinlikle yapılacak ve borsa yoluna devam edecek Lakin sanıyorum 35 yılın en büyük sistemik risklerinden birini geçirdik O nedenle makine tam manasıyla çalışıyor demek için biraz daha vakte muhtaçlık var
Dikilen gömlek bedene dar geliyor
Güldağ Kredi daralması tedarik cephesine de olumsuz tesir etmiş durumda Bilhassa iplik dokuma tarafında daha fazla öne çıkıyor 45 50 gündür mal satamadım diyen beşerler duyuyoruz İkinci bir bahis konkordatolar tarafında bir hareketlilik var Lakin bu şimdi daha piyasaya çok yansımış vaziyette değil Ekim ayında bu hususları zannediyorum daha çok konuşuyor olacağız Üçüncü bahis da krediye erişim Alabilenler bile maliyetlerin lakin yüzde 25 ini karşılayabilecek biçimde kredi bulabiliyorlar piyasadan Yüzde 22 ile 23 le teklifler olsa bile komitelerle yüzde 29 30 düzeyine geliyor Birçok şirket içinse bu zati 39 40 düzeyinde
Ağaoğlu Bilhassa 45 gündür mal satamadım konusunda tekrar Ankara daki toplantıya dem vurayım Ucuz kredi var bize verin denilmesi aslında enflasyon nedeniyle artan işletme sermayesi gereksinimine karşılık gereğince kaynak bulunamaması sorunu Getirilen düzenlemelerin hepsi ise dövize gitmeyi engellemek maksatlı Bu da TL konusunda iş yapacak olan adamların elini ayağını bağlıyor Artık bu çok sıkı bir ortam bu kadar sıktığınız anda yani bu gömlek bu bedene sığmıyor ya da bu bedene bu gömlek girmiyor Yani elbisenin biraz daha esnek rahat olması gerekiyor ki insanların eli kolu ayağı oynayabilsin